چکیده:
شیخ رضا طالبانی از شاعران برجسته و پرآوازة کلاسیک کُرد است که سرودههای فراوانی به زبانهای فارسی، عربی و ترکی نیز دارد. بارزترین درونمایة شعر او هجو است، با این حال به میدان هر فنی از شاعری که گام نهاده، به مثابة یک شهسوار ظاهر گشته است. شعر او به هر یک از این زبانها که بوده باشد، خللی در سطح سرودهها و انشایش وارد نگشته است. طالبانی در ضمنِ چندین شعر که در مدح پیغامبر(ص) و اهلبیت او(ع) و ذکر مصایب ایشان سروده است، شعری در مدح و اظهار وفاداری به امام حسین(ع) با مطلع «لافت از عشق حسین است و سرت بر گردن است؟/ عشقبازی سر به میدان وفا افکندن است» دیده میشود. این جستار با روش تحلیلی- توصیفی به منظور کشف لایههای گونهگونِ زبانی، ادبی، بلاغی و نحوی و ژرفساخت شعر طالبانی به نگارش درآمده است. طی این پژوهش سوای روشن شدن ویژگیهای مهمی از قبیل روانی، وضوح، سادگی، خلوص، صراحت لهجه و ایمان عمیق به اندیشه و ایدئولوژی مطرح شده در شعر که از یکایک ابیات آن ملموس و مشهود است؛ به لحاظ سبک نیز بهره گرفتن از واژههای جهتدار و مؤکد برای تبیین و تفهیم معنا، تکیه بر صداها و آواهای دلالتدار و آهنگین در راستای تقویت لایة آوایی سبک، نمود یافتن برخی وجوه بلاغی از ویژگیهای بارز این شعر است.
خلاصه ماشینی:
وی در نوشـتاری کوتـاه در شـمارۀ ٨١ نشـریۀ دانشـکدۀ ادبیـات و علـوم انسانی [دانشـگاه تهـران ] ـ بـه گفتۀ خودش بـرای نخسـتین بـار ـ نکـاتی چنـد دربـارۀ شـیخ رضـا بـه رشـتۀ تحریـر درآورده اســت (ژیــان ، ١٣٥٢: ١٨١-١٨٨)؛ امــا یــک پایــان نامــه بــا عنــوان "بررســی و تحلیــل آثــار شــاعران کــرد پارســیگوی(مســتوره کردســتانی، محــوی، شــیخ رضــا طالبـانی)" (١٣٨٦) بـه نگـارش درآمـده اسـت کـه محـی الـدین امجـدی نگارنـدۀ ایـن پژوهش بخـش دوم را بـه شـیخ رضـا اختصـاص داده و در نـه فصـل بـه ایـن موضـوع پرداخته است .
» (بابــامردوخ ، ١٣٨٢: ١١٢/٢) وی در چنـدین قطعـه شـعر عشـق و محبـت خویش نسبت به امیرالمـؤمنین حضـرت علـی بـن ابی طالـب (ع ) و فرزنـدانش ابـراز کـرده است (تاله -بـانی، ٢٠٠١: ١٧٥)؛ امـا چنـان کـه احمـد تاقانـه یـادآور شـده اسـت وصـف و مدح و مرثیه سـرایی بـرای امـام علـی و فرزنـدان و نوادگـان بزرگـوار ایشـان دلیـل بـر برگـرفتن طریـق تشـیع نیسـت ، بلکـه امـری طبیعـی و شـایع در میـان عامـۀ مسـلمانان است (تاقانـه ، ٢٠١٠: ١٨٠) ایـن دسـته از اشـعارش تنهـا بیـانگر تـأثرات روحـی اوسـت و همچنــین شــاهد نــاچیزی بــر ارادت و اخــلاص اهــل تســنن بــه عتــرت و اهل بیــت پیغمبر(ص ) (حیرت سجادی، ١٣٧٥: ٣٥٠) پ ) دانش سبک شناسی سبک نوعی کاربرد خـاص زبـان اسـت و از ارزش هـای درونـی مـتن پدیـدار مـی گـردد.