چکیده:
این تحقیق با هدف سنجش آسیبپذیری و آمادگی کشاورزان برای مواجهه با شرایط خشکسالی در مناطق روستایی شهرستان کاشمر انجام شد. تحقیق کاربردی است و از شیوه پیمایش برای جمع آوری دادهها استفاده شد. جامعه آماری تحقیق 8242 نفر از کشاورزان شهرستان کاشمر بودند که با استفاده از فرمول کوکران تعداد 150 نفر آنان از طریق نمونهگیری چند مرحلهای به عنوان نمونه تحقیق انتخاب شدند. برای گردآوری دادهها از پرسشنامه استفاده شد که روایی آن توسط متخصصان ترویج و آموزش کشاورزی و کارشناسان جهاد کشاورزی شهرستان کاشمر مورد تایید قرار گرفت و برای تعیین پایایی ابزار تحقیق پیشآزمون انجام گرفت که مقدار آلفای کرونباخ محاسبه شده برای بخشهای مختلف پرسشنامه شامل صدمات و خسارتهای ناشی از خشکسالی، 78/ 0 و میزان اطلاع و آگاهی کشاورزان از روشها و راهکارهای مقابله با پدیده خشکسالی 84/ 0 بود. نتایج نشان داد مهمترین آسیبهای اقتصادی "گران شدن علوفه در منطقه، افزایش هزینههای تولید و کاهش میزان سرمایهگذاری در تولید محصول"، مهمترین آسیبهای زیستمحیطی" پایین رفتن سطح آبهای زیرزمینی، چاهها و قناتها، خشک شدن آبهای سطحی و هجوم آفات و بیماریها" و مهمترین آسیبهای اجتماعی_ روانی، "بیکاری فصلی و دائمی در بین کشاورزان، مهاجرت خانوارهای کشاورزان به سایر مناطق و وابستگی بیشتر آنها به دولت" بوده است. نتایج حاصل از آزمون همبستگی حاکی از وجود رابطه معنیدار بین سابقه کار کشاورزی، سن، تعداد اعضای خانواده، میزان درآمد فعالیتهای کشاورزی و میزان امکانات و تجهیزات در دسترس پاسخگویان برای مواجهه با خشکسالی و ارزیابی آنان از آسیبهای ناشی از خشکسالی بود. مقایسه سطوح آسیبپذیری کشاورزان از خشکسالی نشان داد بیشترین خسارتها مربوط به آسیبهای زیستمحیطی بوده و پس از آن آسیبهای اقتصادی و اجتماعی_ روانی قرار دارند.
This study aimed measurement the farmer’s vulnerability and readiness for facing with drought conditions in rural regions of Kashmar County. Applied research and survey method was used to collect data. The study population consisted of 8242 farmers in Kashmar County. Using Cochran formula and multi-stage sampling, 150 of them were selected as sample research. Data collection tool was a questionnaire which its validity was approved by agricultural extension and education specialists and Jihad-e-Keshawarzi experts in Kashmar County. Reliability was evaluated by conducting a pilot study and Cranach’s alpha coefficient for different parts of questionnaire including damages and losses caused by drought and farmer’s knowledge and awareness rate from methods and strategies to deal with the phenomenon of drought, respectively, were 0.78 and 0.84. The results showed that the most important of economic damages, respectively, were increasing the Forages prices in the region, increased production costs and reduce the amount of investment in production. The most important of social-psychological damages, respectively, were seasonal and permanent unemployment among farmers, family farmers migrate to other areas, and more dependent on the government and the most of environmental damages, respectively, were low level of groundwater, wells and aqueducts, dry surface and invasion of pests and diseases. There was a significant relationship between farming experience, age, number of family members, amount of agricultural activity income and level of facilities and equipment available to deal with drought respondents and their assessment of damages caused by the drought. Comparison of vulnerability levels showed that most of the damages were due to environmental damages and then is located economic and social-psychological damages.
خلاصه ماشینی:
برای گردآوری داده ها از پرسشنامه استفاده شد که روایی آن توسط متخصصان ترویج و آموزش کشاورزی و کارشناسان جهاد کشاورزی شهرستان کاشمر مورد تأیید قرار گرفت و برای تعیین پایایی ابزار تحقیق پیش آزمون انجام گرفت که مقدار آلفای کرونباخ محاسبه شده برای بخش های مختلف پرسشنامه شامل صدمات و خسارت های ناشی از خشکسالی، ٠/٧٨ و میزان اطلاع و آگاهی کشاورزان از روش ها و راهکارهای مقابله با پدیده خشکسالی ٠/٨٤ بود.
اقتصادی "گران شدن علوفه در منطقه ، افزایش هزینه های تولید و کاهش میزان سرمایه گذاری در تولید محصول "، مهم ترین آسیب های زیست محیطی"پایین رفتن سطح آب های زیرزمینی، چاه ها و قنات ها، خشک شدن آب های سطحی و هجوم آفات و بیماریها" و مهم ترین آسیب های اجتماعی-روانی، "بیکاری فصلی و دائمی در بین کشاورزان ، مهاجرت خانوارهای کشاورزان به سایر مناطق و وابستگی بیش تر آن ها به دولت " بوده است .
5- Compute جدول ٢- توصیف برخی ویژگیهای پاسخگویان {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} - توصیف ابعاد مختلف آسیب پذیری کشاورزان از خشکسالی اطلاعات مربوط به میزان آسیب پذیری کشاورزان از خشکسالی در (جدول ٣) نشان داد مهم ترین آسیب های اقتصادی "گران شدن علوفه در منطقه ، افزایش هزینه های تولید و کاهش میزان سرمایه گذاری در تولید محصول "، مهم ترین آسیب های زیست محیطی" پایین رفتن سطح آب های زیرزمینی، چاه ها و قنات ها، خشک شدن آب های سطحی و هجوم آفات و بیماریها" و مهم ترین آسیب های اجتماعی-روانی" بیکاری فصلی و دائمی در بین کشاورزان ، مهاجرت خانوارهای کشاورزان به سایر مناطق و وابستگی بیش تر آن ها به دولت " بوده است .