چکیده:
پیرامون حجیت خبرواحد درتفسیر قرآن دودیدگاه وجود دارد:دسته اول کسانی که حجیت خبرواحد را مختص به آیات فقهی دارای اثرشرعی میدانند ودسته دوم کسانی که قائل به حجیت خبرواحددرآیات غیر فقهی ازجمله تفسیر نیز می باشند.ازآنجاکه روایات در تفسیر و تببین کلام الهی از جایگاه ویژه ای برخوردار بوده و بخش قابل توجهی از این روایات از نوع اخبار آحاد می باشد، بررسی دیدگاه های هر کدام از صاحبان این دو قول ضروری می نماید؛بر این اساس در این مقاله دیدگاه آیت الله فاضل لنکرانی(ره)به عنوان یکی از موافقان حجیت خبر واحد در تفسیر بیان شده و ادله ایشان مبنی بر حجیت روایات تفسیری مورد ارزیابی قرار می گیرد.ایشان دراثر ارزشمند مدخل التفسیر که از آن به عنوان اصول التفسیر تعبیر شده است،برای اثبات مدعای خویش دو دلیل ذکر مینمایند؛دلیل اول عمومیت سیره عقلا و دلیل دوم اطلاق ادله شرعی تعبدی می باشد.در نتیجه هر کدام از این ادله در اثبات حجیت خبرواحد مورد پذیرش قرار گیرد،به دلیل اطلاقشان،حجیت خبر واحد هم مطلقا باید پذیرفته شود.بنابراین خبر واحد درتفسیر هم حجت می باشد.در نتیجه اعتبار بخشی به روایات آحاد،گنجینه عظیم معارف اهل بیت(ع)در تفسیرآیات الهی به کار گرفته شده و بهره مندی از کلام الهی را دو چندان می نماید.
خلاصه ماشینی:
از آنجا که روایات در تفسیر و تببین کلام الهی از جایگاه ویژهای برخوردار بوده و بخش قابل توجهی از این روایات از نوع اخبار آحاد میباشد، بررسی دیدگاههای هر کدام از صاحبان این دو قول ضروری مینماید؛ بر این اساس در این مقاله دیدگاه آیتالله فاضل لنکرانی(رحمه الله) به عنوان یکی از موافقان حجیت خبر واحد در تفسیر بیان شده و ادله ایشان مبنی بر حجیت روایات تفسیری مورد ارزیابی قرار میگیرد.
۴ـ عقل چهارمین دلیل بر حجیت خبر واحد، وجوه عقلیهای است که در این باب بیان شده است؛ اما به دلیل طولانی شدن بحث و با توجه به اینکه این دلیل در میان ادله آیتالله فاضل(رحمه الله) بر حجیت خبر واحد در تفسیر بیان نشده، لذا از بیان آن صرف نظر میگردد (رک: فاضل لنکرانی، همان، ۴/ ۳۱۶ـ۳۴۱).
آیتالله فاضل(رحمه الله) درکتاب مدخل التفسیر بحث از حجیت خبر واحد (غیر محفوف به قرینه) دارای شروط اعتبار را به عنوان محل اختلاف مطرح نموده و این پرسش را بیان میکنند که آیا خبر واحد تنها در زمینه احکام فقهی و فروع عملی حجت است یا در باب تفسیر هم قابل استناد میباشد؟ ایشان در پاسخ، دو قول مختلف پیرامون حجیت خبر واحد را بیان میکنند: گروهی که خبر واحد را تنها در تفسیر آیات فقهی و احکام عملی قرآن حجت دانسته و دسته دیگر کسانی که خبر واحد را مطلقا چه در آیات فقهی و چه غیر فقهی حجت میدانند (همان، ۱۸۶).