چکیده:
نویسنده در نوشتار حاضر، چندین موضوع را مورد مداقه قرار داده است: نخست، بحث
مفصلی پیرامون سیف بن عمر تمیمی اسیدی و نسخه خطی تازه یافت شده از کتاب الرده
و الفتوح او و شیوه سیف در تدوین اخبار تاریخی و شکل تاریخ نگاری وی بدست می
دهد. نویسنده، اخبار تاریخی سیف درباره حوادث مشهور و چگونگی دخل و تصرف
او در نقل اخبار تاریخی را به تفصیل مورد بحث قرار داده و نشان داده که چگونه سیف
عامدانه به تحریف اخبار تاریخی پرداخته است. در ادامه، از خاندانها و عالمان شیعی
مهاجر از بحرین قدیم به ایران چون خاندان عبدالجبار و آل عبدالمحسن و مساهمت های
علمی و یا اقدامات عملی آنها برای تسهیل حجاج ایرانی، سخن به میان آورده است. سفر
به مشهد در سنت عالمان امامی و نیز توجه به نسخ خطی از حیث ارائه تصویر روشن تری
از وضعیت علمی جبل عامل در قرن نهم ضمن ارائه نکاتی درباره یک عالم گمنام جبل
عاملی قرن نهم، از دیگر مباحث مطرح شده در نوشتار میباشد. نویسنده در نهایت، با
بررسی تفصیلی مسئله تعریب کلمات فارسی و کاربرد آن در تصحیح متون کهن و نیز بیان
نکاتی درخصوص شیخ عبدالمحسن لویمی و خاندانش، نوشتار خود را به پایان میرساند.
خلاصه ماشینی:
سیف بن عمر تمیمی اسیدی، کتاب الرده و الفتوح، اخبار تاریخی، تاریخ نگاری، تحریف اخبار، عالمان شیعی، عالمان مهاجر، بحرین قدیم، آل عبدالجبار، آل عبدالمحسن، سفر به مشهد، جبل عامل، تعریب، لغسر، عبدالمحسن لویمی، ابو حاتم رازی ١) سیف بن عمر تمیمی اسیدی و کتاب الردة و الفتوح او یافت شدن نسخه ای خطی در کتابخانۀ ابن سعود از کتاب الردة و الفتوح و کتاب الجمل و مسیر عائشة و علی، سیف بن عمر تمیمی ضبی اسیدی که پیش از آن عمده دانسته های ما دربارۀ گزارش ها و روایت های تاریخی تدوین شده توسط او، در وهلۀ نخست به واسطۀ نقل قول های گستردۀ محمد بن جریر طبری و سپس مطالب ابن عساکر بوده، اساس روشنتری یافته است.
١ طبری و رسمیت دادن به گزارش های سیف از بخت سیف بن عمر، توجه طبری به کتابش و نقل بخش اعظمی از مطالب او، که آثارش به سرعت رسمیت حکومتی و اقبال عمومی در سنت مدرسی اهل سنت یافت، به رسمیت یافتن گزارش های او منجر شد، هر چند باید متذکر شد که طبری تنها مورخی نبوده که به آثار سیف توجه نشان داده و تقریبا گروه کثیری از مورخان اهل سنت در سده های میانه به آثار سیف توجه داشته و از آن نقل کرده اند، که از مشهورترین آنها می توان در کنار محمد بن جریر طبری (متوفی ٣١٠) به ابن عساکر (متوفی ٥٧١) اشاره کرد که در تاریخ مدینة دمشق خود به کرات از سیف و آثارش خصوصا در بخش شرح حال عثمان نقل قول کرده اند، چرا که روایت سیف بیشترین هماهنگی با نظام کلامی اهل سنت در مسئلۀ گزارش تاریخی قتل عثمان را دارد، که به نحوی ماهرانه در آن نقش ایفا شده توسط صحابه در قتل عثمان به اشکال مختلفی لاپوشانی شده و نقش اصلی به افرادی ناشناس داده شده است.