چکیده:
رهنمودهای بهداشتی بسیاری در ارتباط با سلامت انسان در جوامع حدیثی ارائه شده است که یکی از آنها بهداشت موی سر میباشد. در این راستا، پژوهش حاضر به تحلیل و واکاوی راهبرد تنظیفی و شستشوی موی سر با شویندههایی چون حنا، سدر، خطمی و کتم و نقش بهداشتی و درمانی آنها پرداخته است. در حقیقت هدف از پژوهش حاضر، شناسایی بخشی از ابعاد آموزههای طبی روایات در زمینه شویندههای موی سر و نقش آن در مراقبت از بهداشت و سلامت میباشد.
در پژوهش حاضر که مبتنی بر روش تحلیل محتوا است، ابتدا با مراجعه به کتب معتبر حدیثی مانند "الکافی" و "وسائل الشیعه"، احادیث مربوط به مراقبت از موی سر و شویندههای آن شناسایی شدند و محورهای مراقبت از بهداشت و سلامت مو تجزیه و تحلیل گردیدند. نتایج نشان دادند شویندههایی مانند حنا، سدر، خطمی و کتم که در احادیث مورد تاکید قرار گرفتهاند، علاوه بر خاصیت شویندگی موی سر و پاککنندگی، حاوی موادی طبیعی هستند که در ازمیانبردن غم و اندوه فرد موثر میباشند. این مواد تسکینبخش بوده و در احادیث از آنها بهعنوان عامل دورکردن وسواس شیطان از انسان یاد شده است.
احادیث طبی مربوط به شویندههای مو، حاوی آموزههایی ناظر بر مداخلات معنوی و بهداشتی در مورد مراقبت از مو و سلامت آن هستند. به نظر میرسد که استفاده از چنین شویندههایی و ترویج آن میتواند بر ارتقای سلامت جسمی و روانی جامعه و کاهش هزینههای دارویی اثرگذار باشد.
خلاصه ماشینی:
بررسی شویندههای موی سر در احادیث طبی و نقش آن در سلامت سید حسین حسینی کارنامی1، مرتضی دارابینیا1، مصطفی معلمی1، محمد علی افضلی1، سجاد اسکندری2، محمد یوسفپور3* چكيده رهنمودهای بهداشتی بسیاری در ارتباط با سلامت انسان در جوامع حدیثی ارائه شده است که یکی از آنها بهداشت موی سر میباشد.
در این راستا، پژوهش حاضر به تحلیل و واکاوی راهبرد تنظیفی و شستشوی موی سر با شویندههایی چون حنا، سدر، خطمی و کتم و نقش بهداشتی و درمانی آنها پرداخته است.
یافتهها و بحث از آموزههای حدیثی استنباط میشود که شستشوی موی سر با استفاده از شویندههایی چون خطمي، سدر، حنا، وسمه و کتم از مهمترین راهبردهای تنظیفی در مراقبت و بهداشت مو بوده و نقش شگفتی در مداخلات بهداشتی و سلامت جسمی و معنوی انسان دارد.
از سوی دیگر، حنا و خضاب دارای مداخلات جسمی بوده و براساس بررسی دقیق اسناد و دلالت مجموعه احادیث طبی در این مورد، حدود 20 اثر بهداشتی و درمانی بدینشرح بهدست آمده است: روياندن موى سر و خوشبوکردن آن، از بین بردن بوی عرق و خوشبوکردن بدن، نیکوشدن رنگ رخسار، طراوت پوست، جلوگيري از خشكي نرمهبيني و نرم و بازکردن آن، خوشبوکردن دهان، محكمکردن لثهها، تسکین سردرد، جلوگیری از تارشدن چشم و جلادادن و افزایش نور آن، برطرفساختن باد (به تصوير صفحه مراجعه شود)حنای بدون خار گوشها، تقويت باه، مفیدبودن در زمینه درمان بیماریهای جذام، برص و خوره مو، از بين بردن لاغري، بازکردن احتباس حیض زنان و نيكوکردن فرزند.
Tehran: Tehran University of Medical Sciences Publications; 1996.