چکیده:
یکی از ذخایر مهم فرهنگی هر ملت، ادبیات آن است که از ابعاد گوناگون شایستۀ تامل است و یکی از این ابعاد «محتوای اخلاقی» است که «عدالت» یکی از مصادیق آن میباشد و از آنجا که ستایش سرودهها در عصر غزنوی رایج بودند و در آنها ممدوحان به فضایل اخلاقی از جمله «عدالت» ستوده میشدند، شایسته دیدیم که مبانی عدالتخواهی شاعران را در این اشعار بررسی کنیم. با بررسی و تحلیل ستایش سرودههای عصرغزنوی در دیوانهای شاعران مشهور این دوره، دریافتیم که شاعران عموما ممدوحان خود را به «عدالتدوستی» ستودهاند. با تعمق دراین اشعار پی بردیم که شاعران ستایشهای خود را بر مبانی متعددی بناکردهاند. این مبانی اجمالا عبارتند از: الف) مبارزه با ظلم و جور ب) تامین امنیت ج) عمران و آبادی کشور د) برقراری نظم اجتماعی هـ) بقای حاکمیت و) نشاط اجتماعی ز) نفی تبعیض ح) دفع بلا و مصیبت و... نتایجی که از پژوهش مزبور دریافتیم عبارتند از: الف) فضایل اخلاقی در این عصر دست کم از بعد نظری، همچنان معتبر بودند، اگرچه در عمل چندان جدی انگاشته نمیشدند. ب) انگیزه شاعران از سرودن این اشعار متفاوت بود؛ هرکدام متناسب با شخصیت و همت خود، تحقق مطلوبی را جست و جو میکرد. ج) این اشعار از فقدان عدالت درعصر مورد پژوهش حکایت میکند؛ چرا که شاعران برای برآورده شدن خواستههای حتی به حق خود، به ستایشهای سخیف و نادرست تن میدهند تاشایدموافقت ممدوح را جلب کنند.
The basis of “justice asking” in Ghaznavi’s period elegies -Literature is one of the important elements of culture that deserves to be discussed from different angles. And moral senses is one of this angles and justice is one of the it’s evidence. Many poems of this period praised their governors to virtues and one of these virtues waz the justice. There fore we interested in studying the basis of “justice asking” in Ghaznavi’s period elegies. After studying Ghaznavi’s poems about this subject, we understood that the most important basis for “justice asking” are: a) Challenge to injustice b) to give security c) to improve the country a … What we understood from this research consists of: a) Moral sense are still creditable. b) The motives of poet are different from each other. c) These poems narrate injustice, because the poets should praise for their least needs. d) … Generally we concluded that the moral senses are still creditable in this period and poets are claiming it, alto, they don’t find it enough.