چکیده:
هدف پژوهش حاضر شناسایی و تبیین مؤلفههای تربیت شهروند جهانی ازنظر صاحبنظران بود که با رویکرد ترکیبی آمیخته اکتشافی انجامشده است. در بخش کیفی روش تحلیل مضمون و در بخش کمی تحلیل عامل اکتشافی و تأییدی استفاده شد. مشارکتکنندگان بالقوه بخش کیفی، متخصصان جهانیشدن و آموزش عالی دارای تخصص علمی یا تجربه عملی بودند که با روش نمونهگیری هدفمند از نوع نظری 15 نفر بهعنوان مشارکتکننده انتخاب شدند. نتیجۀ تحلیل دادهها در بخش کیفی منجر به شناسایی 47 مضمون پایه در زمینۀ تربیت شهروند جهانی گردید که در قالب 7 مضمون (تربیت شهروند اخلاقمدار، تربیت شهروند متعهد به مشارکت مدنی و مسئولیتپذیری، تربیت شهروند متعهد به صلح و مسالمتجویی، تربیت شهروند متعهد به محیطزیست، تربیت شهروند با هویت جهانی، تربیت شهروند با صلاحیت جهانی، تربیت شهروند با توانایی علمی ـ عملی)، سازماندهی شدند. یافتههای حاصل از دادههای بخش کمی، نتایج تحلیل عاملی تأییدی نشان داد که مضمونهای 47گانۀ احصاء شده در 7 مضمون سازماندهندۀ استخراج شده دارای بار عاملی کافی جهت پیشبینی ابزار اندازهگیری تربیت شهروند جهانی است. در بخش کمی، دانشجویان تحصیلات تکمیلی (کارشناسی ارشد و دکتری) دانشگاههای سمنان و شیراز جامعه آماری را تشکیل دادند. که با استفاده از روش نمونهگیری تصادفی طبقهای تعداد 194 نفر بهعنوان نمونه انتخاب شدند. برای گردآوری اطلاعات از پرسشنامۀ تدوین شده در مرحله کیفی پژوهش استفاده شد. در این بخش، برای سنجش روایی پرسشنامه از تحلیل عامل اکتشافی و تأییدی و برای محاسبه پایایی از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد. نتایج نشان داد که این پرسشنامه به لحاظ کمی از روایی و پایایی لازم برخوردار است، در نتیجه مقیاس نهایی با 7 عامل و 47 نشانگر مورد تأیید قرار گرفت و ابزاری جهت سنجش تربیت شهروند جهانی معرفی شد.