چکیده:
پاسخ به سلام در ارتباطات سنتی شفاهی واجب است، اما در ارتباطات غیرشفاهی، این حکم پیچیدگی خاصی دارد. پژوهۀ فرارو این موضوع را در انواع ارتباطات سنتی غیرشفاهی و مدرن (بر حسب نوع ارتباط مدرن و سنتی) کاویده است و با توجه به تقسیم انواع ارتباط، با عزیمت از جایگاه ادلة فقهی سعی کرده است از تحلیل علمی انواع ارتباط و ساختار هریک سود بجوید تا در موازنه با آیة تحیت و روایات پاسخ به سلام و اندیشه های فقهی گذشتگان، احکام انواع ارتباط غیرشفاهی خصوصاً صورتهای نوپیدای آن را نیز استخراج کند. نتایج تحقیق نشان داده است، در ارتباطات غیرشفاهی میان فردی چه سنتی چون نامه نگاری کاغذی و چه مدرن چون ایمیل و پیامک فردی، پاسخ سلام واجب است. در ارتباطات جمعی (رادیو و تلویزیون) گرچه پخش زنده باشد، پاسخ واجب نیست و در ارتباطات گروهی، حکم آن بسته به نوع ارتباط و بستر آن فرق دارد.
Replying one's salutation (saying salam) is obligatory in verbal communications while it has a special rule in non-verbal ones. The present research has investigated this issue in different kinds of non-verbal traditional and modern and communications and has attempted to get use of the scientific analysis of these communications and analyzing their structures with respect to the categorizations of kinds of communication using a jurisprudential point of view. Such kind of analysis is performed so that the researcher could compare the salutation rules to its related verse in the Qur'an, hadith, and the earlier scholars' jurisprudential opinions. Furthermore, the researcher could extract the related rules of different types non-verbal communications using these sources and opinions. The results of the study show that replying one's salutation is obligatory in types non-verbal interpersonal communications either in its traditional type such as writing paper letters or in its modern type such as sending short messages (SMS) or sending e-mails. This rule is not applicable to mass communications such as radio or TV be it live or not, while regarding group communications, the rule depends on the type of communication and its grounds.
خلاصه ماشینی:
پژوهۀ فرارو این موضوع را در انواع ارتباطات سنتی غیرشفاهی و مدرن )بر حسب نوع ارتباط مدرن و سنتی( کاویده است و با توجه به تقسیم انواع ارتباط ، غیرشفاهی سنتی و مدرنبا عزیمت از جایگاه ادلۀ فقهی ســـعی کرده است از تحلیل علمی انواع ارتباط و ساختار ۸۳ هریک ســـود بجوید تا در موازنه با آیۀ تحیت و روایات پاسخ به سلام و اندیشه های فقهی گذشتگان ، احکام انواع ارتباط غیرشفاهی خصوصاً صورت های نوپیدای آن را نیز استخراج کند.
قرآن کریم آغاز ارتباط را با سلام توصیه فرموده )نور/٢٨( و آن را تحیت الاهی دانســـته )مجادله /٨؛ طباطبایی، ١٤١٧، ١٨٦/١٩( و ســـلامی را مردم به هم نثار میکنند، از ناحیۀ خدای متعال و نشـــئت گرفته از ذات الاهی معرفی کرده اســـت )نور/٦١(؛ به همین دلیل رســـول گرامی خدا نیز فرموده است : سلام ، نامی از نام های خداوند سال پنجم ،شماره پیاپی۱۷ اســـت ؛ پس شما آن را در بین خود پخش کنید )طبرســـی، ١٣٤٤، ١٩٩؛ بیهقی، ١٩٨/١١(.
۳-تبیین حکم فقهیپاسخ سلامدرارتباطاتمیانفردیکلامیغیرشفاهیسنتی مصداق واضح این ارتباط ، نامه های کاغذی است ، چنان که فرستادن پیک برای ابلاغ سلام نیز طبق تعاریف ارائه شده در مفاهیم ، حکم غیرشفاهی و نامه دارد.
٤- تبیین حکم فقهی پاسخ سلام در ارتباطات میانفردی کلامی غیرشفاهی مدرن ۹۷ فرستنده و گیرنده در این گونه از ارتباط در یک زمان و مکان واحد قرار ندارند، اما صدا یا صدا و تصویر آن ها برای هم قابل شنیدن و دیدن است .