چکیده:
در احادیثی از پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله و سلّم، بهترین زنان، کسانی معرفی شدهاند که فرزند بسیاری به دنیا بیاورند. گاهی این احادیث، چالشهایی را ایجاد میکند و نپرداختن به آنها موجب پذیرش حکم یکسان برای همۀ موقعیتها میگردد که قصد شارع نیست و این، اهمیت و ضرورت امر را روشن میسازد. در این مقاله با مراجعه به قرآن و روایات و حکم عقل، بررسی میشود که داشتن این ویژگی، همیشه در اختیار انسان نیست؛ از جمله عقیم بودن و... . علاوه بر اینکه صرف داشتن فرزند، موجب فضیلت زنان نمیشود بلکه داشتن فرزند صالح است که زن را بهتر میکند. مطلب سوم اینکه حدیث به خیر و بهتر بودن پرداخته است و آن میتواند یک امر دنیوی باشد و ربطی به فضیلت نداشته باشد، و باتوجه به اینکه ملاک برتری انسانها در آیات قرآن، داشتن تقواست، اموری که خارج از اختیار انسان باشد، نفیا و اثباتا نمیتواند معیاری برای فضیلت و یا رذیلت باشد.
خلاصه ماشینی:
حال سؤال اصلی این مقاله آن است که فرزندآوری زیاد برای زنان چه موقع فضیلت به حساب میآید؟ سؤالهای دیگری نیز قابل طرح است؛ از جمله اینکه چرا پیامبر فرزندآوری را بهعنوان یکی از ویژگیهای بهترین زنان میشمارد؟!
»(کلینی، 1407ق، ج5، ص324) برخی از اصحابمان از سهل بن زیاد و محمد بن یحیی از احمد بن محمد عیسی و علی بن ابراهیم از پدرش، همگی از حسن بن محبوب از علی بن رئاب از ابی حمزه نقل میکنند که گفت از جابر بن عبدالله شنیدم میگوید: در خدمت پیامبر بودیم که فرمودند: بهترین زنان شما زنانى هستند كه بسیار فرزند آورند و سخت مهربان باشند، در اهل خود عزیز و پاکدامن و نسبت به شوهر متواضع و بىپرده باشد و از غیر شوهر خود، عفت و پاکدامنی دارد و زنى كه سخن شوهر را بشنود و فرمانش را اطاعت كند و در خلوت آنچه را كه شوهر مىخواهد، به او ارزانى دارد آنچه را که مرد میخواهد با لطافت زنانه نه به خشکی مردانه.
در کتابهای حدیثی متأخران مثل نهج الفصاحه نیز این حدیث از پیامبر چنین نقل شده است: «خیر النّساء الولود الودود؛ بهترین زنان، زن مهربانی است که فرزند بسیار آورد.
پینوشت * در جلد دهم کافی(کلینی، ۱۴۰۷ق، ص569) با مضمون مشابه دیگری بیان شده است؛ همچنین در کتابهای دیگر نظیر من لایحضر الفقیه(صدوق، ۱۳۶۷، ج3، ص389)، وسائل الشیعه(حر عاملی، ۱۴۰۹ق، ج20، ص29)، مکارم الاخلاق(طبرسی، ۱۴۱۲ق، ص200)، روضة المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه(مجلسی، محمدتقی، ۱۴۰۶ق، ج8، ص102)، الفصول المهمة فی اصول الائمة(حر عاملی، ۱۴۱۸ق، ص393)، هدایت الأمة(همو، ۱۴۱۴ق، ج7، ص101)، مرأة العقول(مجلسی، ۱۴۰۱ق، ج20، ص10)، بحار الانوار (مجلسی، ۱۴۰۳ق، ج10، ص239 و ج13، ص430)، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل(نوری، ۱۴۰۸ق، ج14، ص161)، منهاج البراعة فی شرح نهجالبلاغه(هاشمی خویی، ۱۴۰۰ق، ج5، ص306)، سفینة البحار(قمی، ۱۴۱۴ق، ج8، ص240) و جامع احادیث الشیعه(۱۳۶۸، ج25، ص132) منابع 1.