چکیده:
یکی از شیوههای توجّه به هویّت و شناسنامه وجودی جوامع، جمع آوری و تدوین نسخ خطّی و
برنامهریزی دقیق برای شناسایی و معرفی این آثار است. در میان نسخ خحطی,» تذکرهها از آن جهت که
بعضا نام و نشان شاعران و اشعار و آثار آنها را از تحریف زمانه در امان نگاه داشته» حائز اهمیّتند. در
بین تذکرهها و سفینههای شعرفارسی» تذکره خلاصةالشعرا (بتخانه) از شهرت خاصی برخوردار است.
تذکره خلاصةالشعرا ذیلی است که بر جنگ بتخانه نوشته شده است. جنگ بتخانه, بالغ بر بیش از چهل
هزار بیت از منتخبات اشعار متقدمین و متوسّطین است که توسط ملا محمد صوفی مازندرانی به
همکاری عبداللّطیف عبّاسی در سال (۱۰۱۰ه. ق) گردآوری شده است و بعدها در سال (۱۰۲۱ ه ق)»
عبداللّطیف عبّاسی گجراتی» علاوه بر نگارش دیباچه» شرح احوال شعرای بتخانه را با ذکر سلاطین و
مشایخ معروف عهدشان, به اختصار بر آن افزوده و نام خلاصةالشعرا را بر آن نهاده و هر دو اثر را با
هم در یک مجموعة دو جلدی مرتب نمودهاست. در این پژوهش ضمن معرّفی تذکره و نسخههای
موجود از آن» مختصات سبک شناسی این اثر در دستگاههای زبانی» فکری و بلاغی مورد بررسی قرار
کلید واژهها: نسخ خطی» تذکره خلاصه الشّعرا (بتخانه)» تصحیحء عبداللطیف عبّاسی گجراتی»
* - گروه زبان و ادبیّات فارسیء واحد رودانء دانشگاه آزاد اسلامیء رودان» ایران
خلاصه ماشینی:
پيشينۀ تحقيق نسخه هاي تذکرة خلاصه الشعرا (بتخانه ) تاکنون مورد تصحيح قرار نگرفته است و اين مهم براي نخستين بار در رسالۀ دکتري، توسط نگارندگان به انجام رسيده است ؛ امـا در برخـي کتـب تـاريخ ادبيات و معرفي تذکره ها، رد پايي از آن وجـود دارد؛ از آن جملـه در کتـاب «تـاريخ تـذکره هـاي فارسي»نوشتۀ احمد گلچين معاني، که در آن به تفصيل به معرفـي کتـاب هـاي تـذکره در دو جلـد پرداخته است و ديگر در کتاب «تذکره نويسي فارسي در هند و پاکسـتان » تـأليف سيدرضـا نقـوي پاکستاني، کتاب هاي تذکره اي را که به زبان فارسي در خارج از مرزهاي ايران نوشته شده ، معرفـي شده است و همچنين کتاب «تاريخ ادبيات مسلمانان پاکستان و هند» تأليف سيدفياض محمود و در «دايره المعارف بزرگ اسلامي»؛ در ذيل نام عبداللطيف عباسي گجراتي، اشارة کوتاهي به اين تذکره شده است .
به طور کل تذکرة خلاصه الشعرا (بتخانه ) به دليل ذکر ابيات بسيار که همراه بـا دقـت در گـزينش است و همچنين بيان دقيقه هايي از زندگي شاعران ، مطالب منحصر به فردي نسبت به تـذکره هـاي ديگر دارد؛ از آنجا که برخي از شاعران مذکور در تذکره ، شاعراني هستند که ديواني نداشته انـد يـا اشعارشان شناخته نشده و يا از بين رفته است ؛ بنابراين ، اين اثر در معرفي آنان نقـش مـؤثري ايفـا مي کند و به عنوان نسخه اي نويافته از هـر يـک از ايـن شـاعران محـل تأمـل اسـت .