چکیده:
پژوهش حاضر، تحلیل محتوای کیفی کتابهای فارسی دوره ابتدایی از منظر ارزشهای اجتماعی سند تحول بنیادین آموزش و پرورش میباشد. پژوهش حاضر با رویکرد کیفی، و به صورت توصیفی ـ تحلیلی است و از میان روشهای کیفی، این پژوهش با روش تحلیل محتوای کیفی صورت میپذیرد. پس از بررسی و تهیه سیاهه ارزشهای اجتماعی از سند تحول با پایی 11/94 درصد، اهداف، متن، تصاویر، پرسش و تمارین کتابهای فارسی اول و ششم ابتدایی که به صورت هدفمند از میان کتابهای فارسی به عنوان نمونه انتخاب شدهاند. جهت شناسایی و توصیف ارزشهای اجتماعی و مفاهیم مرتبط با آنها کتابهای فوقالذکر مورد تحلیل محتوا قرار گرفت؛ تا علاوه بر توصیف برخی از مزایا و کاستیها در رابطه با ارزشهای اجتماعی سند تحول، پیشنهاداتی جهت بهبود این کتابها ارائه کنیم. با بررسی کتابهای فارسی، این نتیجه بهدست آمد که در این متون درسی به ارزش ایثار و وطن دوستی، توجه شایستهای شده است و ارزشهایی مانند امانتداری، انصاف در روابط با دیگران، تولی و تبری، خدمت به محرومین، عدالت و کارآمدی اجتماعی بههیچ وجه مورد توجه قرار نگرفتهاند و برخلاف انتظار پرداختن به ارزشها در پایه اول بیش از پایه ششم بوده است.
خلاصه ماشینی:
با بررسی و تحلیل محتوای کتاب راهنمای معلم فارسی اول ابتدایی برای بهدست آوردن اهداف آموزشی که به ارزشهای اجتماعی سند تحول بنیادین آموزش و پرورش اشاره دارند، نتایج زیر به دست آمد: اهداف این کتاب به ارزشهای اجتماعیِ «احترام به دیگران»، «احترام به قانون»، «ایثار»، «خانواده»، «مسئولیتپذیری»، «مشارکت اجتماعی و تعاون»، «مهرورزی»، «وحدت ملی و انسجام اجتماعی» و «وطن دوستی» توجه داشته و این ارزشها و یا مصادیق آنها در اهداف کتاب فارسی اول دبستان لحاظ شدهاند.
تمامی کتاب فارسی اول ابتدایی به ترتیب صفحات مورد تحلیل محتوا قرار گرفته شد و عبارات و مضامین تمامی تصاویر، متنها و فعالیت و تمرینهایی که از مصادیق ارزشهای اجتماعی سند تحول بنیادین آموزش و پرورش بودند، بررسی شدند و نتایج را به شرح زیر گزارش میکنیم: در کتاب فارسی به ارزشهای اجتماعیِ احترام به دیگران، احترام به قانون، ایثار، خانواده، مشارکت اجتماعی و تعاون، مهرورزی، وحدت ملی و انسجام اجتماعی و وطندوستی توجه شده و در تحلیل انجامشده برای دیگر ارزشها نه از متن، نه از تصویر و نه در فعالیتها و تمرینهای کتاب مصادیق و یا مفاهیم مرتبط، یافت نشد.
با بررسی و تحلیل کتاب راهنمای معلم فارسی ششم ابتدایی اهداف آموزشی که به ارزشهای اجتماعی سند تحول بنیادین آموزش و پرورش اشاره داشتند به دست آمد و نتایج زیر گزارش میشود: در اهداف دروس کتاب فارسی ششم ابتدایی به ارزشهای احترام به دیگران، ایثار، خانواده، مسئولیتپذیری، مشارکت احتماعی و تعاون، وحدت ملی و انسجام اجتماعی و وطن دوستی توجه شده بود.