چکیده:
سلوک و رفتار درست قانونی از جانب صاحبمنصبان و نیز نهاد قانونگذاری، عاملی موثر در میزان اعتماد مردم به حکومت است و طبعا سوء رفتار در این زمینه موجب بیاعتمادی مردم به حکومت میشود. در این راستا امروزه قانونگذاری مانند هر حرفة دیگر فرهنگ ویژة خود را دارد که در مرور زمان شکل گرفته و با عنوان اخلاق قانونگذاری مورد بحث و تامل واقع شده است. تحلیل این اخلاق میتواند پایههای روانشناسی قانونگذاری قرار گیرد؛ زیرا ذیل این عنوان، سخن از نفوذ نوعی برخی اقتضائات اخلاقی در وجدان قانونگذار و نیز در بطن نیروی انسانی و سازمان قانونگذاری است و به اوضاع و احوال ویژة زمان، فرد یا سازمان معیّن، نظر ندارد. در این مقاله، با اتخاذ روش توصیفی- تحلیلی، بهرهگیری از ابزار کتابخانهای، سعی داریم همسو با مدل قانونگذاری متناسب و با تاکید بر این امر که معیار رفتار صحیح، اخلاق است، اخلاق حرفهای ناظر بر قانونگذاری کیفری را به عنوان عامل پیشگیری از به خطر افتادن یک قانونگذاری منصفانه و عادلانه مورد بررسی قرار دهیم. ضمنا اصول و قواعدی چون عدالت، انصاف، عدم تعدی، عدم خشونت، رعایت کرامت انسانی و حریم خصوصی، مورد پیش فرض واقع شده است و در این مقاله آنچه مورد تحلیل قرار میگیرد اقتضائات اخلاقی است.
Proper legal behavior of officials and the legislative body is a factor affecting the trust of people in government. Hence, misbehavior of such authorities causes mistrust of the public in the power. Accordingly, legislation, like any other profession, is based on a specific culture that has been formed over time discussing under the title of legislation ethics. Analysis of this ethic can form the psychological bases of legislation in which ethical and moral necessities affect the legislator's conscience as well as human force and legislation institution regardless of current conditions of the era, individuals, or certain organizations. This paper adopted a descriptive-analytical method using a library tool to examine the professional morale ruling the criminal law as a factor that prevents the bias in fair legislation. To this end, this study considers an appropriate legislation model introducing ethics as the criterion for proper behavior. Furthermore, some principles and rules such as justice, fairness, non-infringement, non-violence, respecting human dignity, and privacy have been considered and analyzed as ethical and moral necessities in this research.
خلاصه ماشینی:
لازم به ذکر است در خصوص قوانین ناظر بر «اخلاق حرفه ای» و کدهای رفتاری، توسط قانونگذار، در عرصة ملی برای نمونه میتوان به «قانون ارتقاء سلامت نظام اداری و مقابله با فساد» مصوب 1390 اشاره کرد که در آن، دولت موظف شده است تا نسبت به تدوین منشور اخلاق حرفهای کارگزاران نظام، اقدام کند، و و از اسناد بینالمللی نیز میتوان به طور خاص به «کنوانسیون مریدا» مصوب 2003 اشاره کرد که در آن، برای مبارزه با فساد، ذیل حقوق کیفری اقتصادی، یکی از راهکارها را ضرورت رعایت «اخلاق حرفه ای» برای مقامات دولتی میداند و رعایت «کد (مجموعه) نظام رفتاری» را مد نظر قرار داده است، و و به این ترتیب حمایت قانونگذار کشورمان و نیز قانونگذار بینالمللی از اخلاق، قابل استنباط است.
یکی از مصادیق نقض این اقتضای اخلاقی، به نظر میرسد تصویب «قانون ممنوعیت به کارگیری تجهیزات دریافت از ماهواره» مصوب 1373 مجلس شورای اسلامی کشور و لحاظ ضمانت اجرای کیفری برای ورود، توزیع و استفاده از تجهیزات دریافت ماهواره است؛ زیرا اگرچه قانونگذار با هدف حمایت از ارزشها و مبانی فرهنگ اسلامی و عفت عمومی جامعه، (جنبة اعلامی و اخباری) نسبت به تصویب این قانون اقدام کرد؛ اما به ضرورت جرمانگاری (جنبة انشایی و ایجادی) در این زمینه توجه نداشته است.