چکیده:
آثار ادبی به ویژه شعر شاعران، بازتابی از اوضاع اجتماعی و فرهنگی عصر آنهاست. از آنجا که هنرمندان دیدهای تیزبین و اندیشهای ژرفنگر دارند، با دقّت بیشتری اوضاع جامعه را کنکاش کرده و نابسامانیهای آن را در اثر خود جلوهگر میسازند. در ادب فارسی بیان این کمبودها، نابسامانیها و نارضایتیها را «شکوائیه» نامیدهاند. این نوع شعر بهخصوص در ادبیات فارسی جایگاه قابل توجّهی دارد. عماد فقیه کرمانی از شاعران برجسته قرن هشتم هجری است که اشعار زیبایی در قالب قصیده و غزل دارد. بررسی «شکوائیه» به عنوان یک مضمون در آثار وی میتواند نقش مهمی در بازشناسی وضعیت اجتماعی این دوره داشته باشد. این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی و با تکیه بر دادههای کتابخانهای انجام شده است. یافتههای پژوهش حاکی از این است که در دیوان عماد فقیه کرمانی، شاعر به طرز هنرمندانه، این شکوائیهها را مطرح کرده و از اوضاع جامعۀ زمان خود، انتقاد کرده است. با تامّل در شکوائیههای عماد فقیه میتوان به این موضوع پی برد که اوضاع سیاسی حاکم بر عصر شاعر، بیشترین عامل نارضایتی او بوده است. این نارضایتی با مضامینی چون خوار بودن درویشان و نیازمندان، احساس بیارزشی، حقارت فضل و هنر، انتقاد از ساختار و کارگزاران سیاسی بازتاب یافته است.
اهداف پژوهش
1.آشنایی با جایگاه شکوائیههای اجتماعی و فرهنگی در شعر فارسی.
2. بررسی بازتاب شکوائیههای اجتماعی و فرهنگی عماد فقیه کرمانی در دیوان او.
سوالات پژوهش
1.شکوائیههای اجتماعی و فرهنگی در محتوای شعر فارسی چه سهمی داشته است؟
2. شکوائیههای اجتماعی و فرهنگی عماد فقیه کرمانی چه بازتابی در دیوان او داشته است؟
Shaku'aiyeh is one of the riches of polite literature and refers to poems that speak about the suffering and deprivation of the poet and speak of suffering, sorrow, despair, frustration, misery and misery. This type of poetry has a particularly prominent place in Persian literature. This article is a study of the social and cultural grievances and tribulations of Emad Faghih Kermani's poetry that the artist has artistically raised, and criticized, the society of his time. This research can be a good way to better understand the poems of Imad Faqih Kermani from this perspective. Reflecting on the grievances of Imad jurisprudents, one can see that the political situation in the era of the poet was the most cause of his dissatisfaction and that the poet complains about fortune, fortune, wheel and carousel. The situation in the society of his time, which was not desirable and in any way caused dissatisfaction of the poet. The present research method is a library and its importance is to understand the poet's situation and to know about the poet's personal life by examining the complaints raised in his court.
خلاصه ماشینی:
اما اگر نسبت به این حقوق، ناآگاه و غافل باشد شکایتی ندارد؛ بنابراین حکومتهای مستبد همیشه سعی دارند مردم را در بیخبری و ناآشنایی به حقوق خویش نگه دارند؛ زیرا بیسواد و ناآگاه در برابر قید و بندهای ظالمانۀ آنان سر به راهتر و رامتر است»(ظفری،1375: 183) بیاعتنایی به شعر و شاعری، از دیگر عواملی است که موجب گسترش اشعار شکوائیه شده است، چنانکه زینالعابدین مؤتمن در این باره مینویسد: «شعرای دورۀ سلجوقیان به معلومات و فضایل و کمالات خود اعتقادی وافر داشتند و چون جریان حوادث بر وفق رضای آنان نبود و به خصوص از نیمۀ دوم قرن ششم به بعد کالای شعر و شاعری مانند ادوار سابق، خریداران صاحب مروّتی نداشت، این گویندگان که هر یک مقام خود را از استادان سلف برتر میدانستند، زبان به شکوه گشودند و از چرخ ستمگر و روزگار سفله پرور و صاحبدولتانِ قدرِ فضل ناشناس شکایتها کردند، در این جا لازم است به این نکته اشاره کنیم که این رشته از اشعار را غالباً باید در آثار شعرای درباری و مدیحه سرا که عموماً مردمی طمّاع و پرتوقّع و دنیاپرست بودند جستجو کرد نه آثار شعرای بینیاز و وارسته.
این است که تصمیم به سفر میگیرد و میخواهد به جایی برود که ارزش واقعی او درک شود و به وی بها داده شود: {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} فردی چون عماد فقیه کرمانی که شاعری اهل دانش و هنرمندی با فضل و خرد است، انتظار دارد که از عزّت و جاه و جلال برخوردار باشد، اما شرایط جامعۀ زمان شاعر، به گونهای است که گویا، روح شاعر ارضا نمیشده و او که به هیچ ثروت و مقامی نرسیده، روحش آزرده شود و زبان به گله و شکایت بگشاید.