چکیده:
یکی از مباحث مهم در رابطه با جرایم اطفال و نوجوانان اتخاذ نوع الگوی پاسخدهی به آن است که بهطور کلی میتوان این الگوها را در قالب چهار نوع ترمیمی، کیفری، تخمینی و بازپروری مورد توجه قرار داد که در این نوشتار تلاش شده است تا با استفاده از روش میدانی به بررسی موضوع در قلمرو نظام حقوقی و قضایی ایران پرداخته شود. روش حاکم بر پژوهش حاضر کیفی و مبتنی بر روش دادهبنیاد است. جامعۀ آماری را تعدادی از قضات دادگستری استان مازندران، مددکاران کانون اصلاح و تربیت و استادان آشنا به حقوق کودکان و نوجوانان تشکیل میدهند. نمونهها بهطور هدفمند انتخاب و در مرحلۀ گردآوری دادهها از روش مصاحبه استفاده شد. دادهها در دو بخش توصیفی و استنباطی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج این تحقیق نشان داده است که در سیاست کیفری ایران در ارتباط با چگونگی برخورد با جرایم اطفال و نوجوانان سه نوع از الگوهای پاسخدهی یعنی الگوهای کیفری، ترمیمی و بازپروری قابلاستفاده است و الگوی تخمینی جایگاهی ندارد؛ اما چگونگی برخورد سامانۀ عدالت کیفری با جرایم اطفال و نوجوانان در استان مازندران گاه به شکل بیشینه و گاه بهصورت کمینه است، بهطوری که در سطح رویۀ قضایی دادگاههای اطفال و نوجوانان استان مازندران استفادۀ بیشتر از دو الگوی پاسخدهی کیفری و بازپروری بر حسب سن افراد قابلشناسایی است و استفاده از الگوی ترمیمی کمتر در آرای قضایی مشاهده شده است.
One of the important issues related to child and adolescent crime is the adoption of a response pattern that can generally be considered in the four types of restorative, criminal, estimated and rehabilitation. An attempt has been made to investigate the issue in the territory of the Iranian legal and judicial system using the field method. The methodology used in this study is qualitative and is based on the data base method. The statistical population is composed of a number of judges of justice in Mazandaran province, assistants of the Correctional Center and professors familiar with children's and adolescent rights. Samples were purposefully selected and interview was used in data collection. The data were analyzed in two parts: descriptive and inferential. The results of this study have shown that three types of response patterns namely criminal, restorative and rehabilitation patterns can be used in Iranian criminal policy regarding how juvenile and juvenile offenses are dealt with, but the estimated pattern is not relevant, but how the criminal justice system is treated. In juvenile and juvenile offenses in Mazandaran province it is sometimes maximized and sometimes minimized, so that at the level of judicial procedure of juvenile and juvenile courts in Mazandaran province more use of the two patterns of criminal response and rehabilitation according to the age of individuals can be made. Is identified and the use of the less restorative pattern observed in judicial verdicts has been.
خلاصه ماشینی:
الگوی پاسخدهی به جرایم اطفال و نوجوانان در نظام قضایی ایران؛ مطالعۀ موردی در استان مازندران همتاله نادیبابایی*، حسین غلامی** حسن حاجیتبار فیروزجائی***، مهدی اسماعیلی**** چکیده یکی از مباحث مهم در رابطه با جرایم اطفال و نوجوانان اتخاذ نوع الگوی پاسخدهی به آن است که بهطور کلی میتوان این الگوها را در قالب چهار نوع ترمیمی، کیفری، تخمینی و بازپروری مورد توجه قرار داد که در این نوشتار تلاش شده است تا با استفاده از روش میدانی به بررسی موضوع در قلمرو نظام حقوقی و قضایی ایران پرداخته شود.
نتایج این تحقیق نشان داده است که در سیاست کیفری ایران در ارتباط با چگونگی برخورد با جرایم اطفال و نوجوانان سه نوع از الگوهای پاسخدهی یعنی الگوهای کیفری، ترمیمی و بازپروری قابلاستفاده است و الگوی تخمینی جایگاهی ندارد؛ اما چگونگی برخورد سامانۀ عدالت کیفری با جرایم اطفال و نوجوانان در استان مازندران گاه به شکل بیشینه و گاه بهصورت کمینه است، بهطوری که در سطح رویۀ قضایی دادگاههای اطفال و نوجوانان استان مازندران استفادۀ بیشتر از دو الگوی پاسخدهی کیفری و بازپروری بر حسب سن افراد قابلشناسایی است و استفاده از الگوی ترمیمی کمتر در آرای قضایی مشاهده شده است.
قضات دادگاههای اطفال و نوجوانان در استان مازندران نیز با تبعیت از سیاست کیفری قانونگذار ایران بر اساس مواد 89 و 91 قانون مجازات اسلامی 1392، در اغلب آرای خود نسبت به نوجوانان بزهکار بهویژه در صورت ارتکاب جرایم تعزیری (گروه سنی 15 تا 18 سال) بر نگهداری آنان در کانون اصلاح و تربیت تأکید کردهاند.