چکیده:
دیدبانیهای مودیس تِرا و آکوا با چگالی مکانی و زمانی مناسب در گسترهی ناهمگون ایران میتواند دانستههای ما را از ویژگیهای دمایی ایران افزایش دهد. در این پژوهش خوشهبندی دادههای دمای رویهی زمین باهدف شناسایی پهنههای دمایی و بررسی تغییرات مکانی و زمانی آن در هر پهنه انجامشده است. تفاوت زمانی برداشت دمای رویهی زمین در روزهای مختلف برای هر یاخته با استفاده از همزمانسازی دادههای مودیس تِرا و آکوا اصلاح شد و پس از محاسبهی شیب دمای رویهی زمین دمای ساعت ۳۰: ۱۲ نیم روز برای هر یاختهی درون مرز ایران تولید شد. از پایگاه دادهی تولیدشده در مقیاس روزانه، آرایهای در ابعاد ۱۲*۲۶۸۸*۱۷۶۵ تولید شد که میانگین بلندمدت ماهانهی دمای رویهی زمین ایران است. خوشهبندی دمای رویهی زمین بهمنظور آشکارسازی پهنههای دمایی ایران به روش وارد رویدادههای ماهانه انجام شد. در گام اول خوشهبندی، ایران به دو پهنهی دمایی سرد و گرم تقسیم شد که خوشهبندی مجدد آنها چهار پهنهی بسیار گرم، گرم، معتدل و سرد را در گسترهی ایران نمایان ساخت. خوشههای دمای رویهی زمین ایران هماهنگی زیادی با ناهمواریها و عرض جغرافیایی نشان میدهند. بخشهای مرتفعتر ایران در رشتهکوههای زاگرس و البرز و نیز بلندیهای داخلی ایران در خوشههای معتدل و سرد قرار میگیرد درحالیکه مناطق پست در عرضهای جنوبی و بیابانهای داخلی ایران پهنههای بسیار گرم و گرم ایران هستند. هنگام رخداد بیشینهها دمای رویهی زمین در پهنههای گرم و معتدل به مقادیر دما در پهنهی بسیار گرم نزدیکتر میشوند. با توجه به گسترهی پهنهی گرم که یکسوم مساحت ایران را در برمیگیرد میتوان نتیجه گرفت که بخشهای زیادی از کشور در صورت افزایش دما قابلیت تبدیل به مناطق بسیار گرم را دارد.
MODIS LST high spatial and temporal resolution data can provide higher quality information about temperature variation in different regions of Iran. LST cluster analysis calculated to detect LST zones and LST spatiotemporal variation in every zone. Time consistent LST has been product from MODIS Terra and Aqua LSTs in any pixels of time series. Monthly long term mean temperature calculated from Time consistent LST and makes an array in 1765*2688*12 dimensions that is long term mean LST of Iran. Monthly data clustered using ward method. Tow temperature zone (warm & cold) separated in first step and each of them clustered to tow new sub clusters. The resulted zones include hot, warm, temperate, and cold. Four temperature zones is consistent with topographic and environmental characteristics of Iran. Temperate and cold zones located in higher areas in Zagros and Alborz mountains, while low altitudes in southern latitudes and deserts are the warm and hot zones. LST maximum values in warm and temperate zones are near to the values in hot zone. With regard to area of warm zone that cover the third of Iran area, it can be concluded that temperature increase in the large parts of the country has the ability to become hot areas