چکیده:
اوّلین همایش ملی «هوش مصنوعی و علوم اسلامی» به منظور همافزایی و تبیین بیشتر اهداف و تواناییها، در چهارم آبان 1399 در شهر مقدس قم برگزار شد تا با گردهمایی صاحبنظران علوم حوزوی و دانشگاهی، علاوه بر شناخت ظرفیتها، فرصتها و تهدیدها، زمینههای هرچه بهتر این خیزش محقق شود.
هوش مصنوعی، به عملکرد سیستمهایی گفته میشود که در شرایط محیطی خاص میتوانند تصمیمگیری صحیح داشته باشند و واکنشهایی مشابه رفتارهای هوشمند انسانی از خود نشان دهند؛ به عبارت دیگر، فرآیندهای هوشمند انسانی، نظیر شبیهسازی فرآیندهای تفکری و شیوههای استدلالی انسانی و پاسخ موفق به آنها و یادگیری و توانایی کسب دانش و استدلال برای حل مسائل، توسط ماشین انجام میشود.
هوش مصنوعی کمک میکند فرآیندی که توسط انسان در مدت چند ساعت یا چند روز، آن هم با درصد بالای خطا صورت میگیرد، در چند ثانیه و با دقت بالا تحقق یابد. بنابراین، هوش مصنوعی میتواند در زندگی انسان کاربردهای بسیاری داشته باشد.
نظر به پیشرفتهای گسترده هوش مصنوعی، میتوان از آن در حل برخی از مسائل دشوار یا پرهزینه در علوم اسلامی نیز بهره گرفت و با صرفهجویی در وقت و همچنین افزایش دقت، گام بلندی در جهت پیشرفت این علوم برداشت. بهعلاوه، با بهکارگیری ابزار قدرتمندی همچون هوش مصنوعی توسط محققان، دریچههای تازهای از مسائل جدید علمی گشوده خواهد شد.
گستردگی موضوعات، مبانی و اطلاعات متعدد، عدم امکان عملی توجه همهجانبه به تمام علوم دینی در یک لحظه، ضرورت جستوجوی عمیق و دقیق و هوشمند در میان کتابها و...، از مواردی هستند که بهروشنی، بر ضرورت توجه به حضور هوش مصنوعی در مسیر استنباط علوم اسلامی حکم میکنند.
ازاینرو، حوزه علمیه برای پاسخگویی و نقشآفرینی در چشمانداز جمهوری اسلامی ایران و بازآفرینی تمدن اسلامی، نیازمند ورود به عرصههای دینی و بهویژه عرصه فقهی از طریق ابزارها و امکانات جدید حوزههای مربوط به هوش مصنوعی است.
در ادامه، «ضرورت کاربست هوش مصنوعی در علوم اسلامی» در گفتوگو با جناب حجت الاسلام والمسلمین بهرامی، ریاست مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی و نایبرئیس شورای سیاستگذاری همایش هوش مصنوعی به بحث گذاشته شده است.
خلاصه ماشینی:
در حقیقت، هوش مصنوعی موجب توسعه بسیاری از علوم و همچنین حوزههای مختلف است و علوم انسانی با توجه به توسعهای که تاکنون پیدا کرده، نیازمند است به این فناوری مسلط شود تا بتواند آن را در مسیر اهداف خود به کار گیرد.
شاید در حوزه علمیه بهسختی بتوان یک کار آموزشی، پژوهشی یا حتی تبلیغی و ترویجی پیدا کرد که اصل یا بخشی از مقدمات آن، مبتنی بر ابزارهای فناورانه نباشد؛ نرمافزارهایی که در این زمینه تولید شده و پایگاههایی که محتوای علوم اسلامی دارد، فعالیتهایی که در شبکه اجتماعی صورت گرفته و صورت میگیرد، همه اینها ابزارهایی هستند که به توسعه، تولید، تحلیل و ترویج علوم اسلامی میپردازند؛ طبیعتاً در ادامه، امروز یکی از قلههای فناوری اطلاعات، هوش مصنوعی است که در زمینههای مختلف بهکار گرفته میشود.