چکیده:
هدف: هدف از پژوهش حاضر بررسی و مقایسه اثربخشی دو روش گروهی طرحواره درمانی و درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد در درمان وسوسه و تکانشگری بیماران سوء مصرف کننده مواد بود. روش: این تحقیق یک طرح نیمه آزمایشی با سنجش های پیش آزمون پس آزمون و پیگیری سه ماهه بود. نمونه پژوهش شامل 60 نفر از مردان سوء مصرف کننده مواد بودند که به صورت هدفمند انتخاب شدند و در سه گروه طرحواره درمانی، درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد وکنترل قرار گرفتند. همه آزمودنی ها پرسشنامه وسوسه انگیز و تکانشگری را در پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری تکمیل کردند. یافته ها: نتایج نشان داد که هر دو گروه طرحواره درمانی و درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد در مقایسه با گروه کنترل کاهش معناداری را در وسوسه و تکانشگری نشان دادند. همچنین نتایج نشان داد که در زمینه کاهش وسوسه مصرف مواد، طرحواره درمانی مؤثرتر از درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بوده است. هرچند در زمینه تکانشگری، بین دو گروه درمانی تفاوت معناداری مشاهده نشد. این نتایج در مرحله پیگیری بدون تغییر باقی ماند.
Purpose: The purpose of this study was to investigate and compare the effectiveness of Schema Group Therapy and Acceptance and Commitment Group Therapy in treating substance abusers’ temptation and impulsivity. Method: The study was a quasi-experimental project with pre-test, post-test, and follow-up assessments. The study sample consisted of 60 male substance abusers who were purposefully selected and assigned in three groups: schemes therapy, acceptance and commitment therapy, and control. All subjects completed questionnaires of temptation and impulsive beliefs in three phases: pre-test, post-test, and follow-up. Findings: Comparing the experimental groups and the control group, the results showed that both schema therapy and acceptance and commitment therapy significantly led to decreases in substance abusers’ temptation and impulsivity. Moreover, the results showed that schema therapy is more effective than acceptance and commitment therapy in reducing substance abusers’ temptation. However, there was no significant difference between the two treatment methods in reducing substance abusers’ impulsivity. These results remained unchanged in the follow-up phase.
خلاصه ماشینی:
پژوهش های اخیر یک مسیر ژنتیک به سمت صفت تکانشگری پیشنهاد کرده اند که به عنوان عامل خطری برای ظهور بعدی اختلالات مصرف مواد عمل میکند (٢٠١٧ ,McGrath &Boothby, Kim, Romanow, Hodgins ).
در ایران اخیراً دو پژوهش در رابطه با مقایسه ی طرحواره درمانی و درمان مبتنی بر پذیرش و تهعد بر روی افراد سوء مصرف کننده ی مواد انجام شد ( ;٢٠١٧ ,Alipoor-Dolatabad &Roozbehi, Rezaie ٢٠١٨ ,Eghbali &Arjmand GHajoor ) اما تفاوتی را در میان این دو درمان نشان نداد.
Committed Action نظری پژوهش و نقش طرحواره درمانی و روان درمانی مبتنی بر پذیرش و تعهد به عنوان عوامل کلیدی در ارتباط با پیشگیری و درمان سوء مصرف مواد و خلاءهای پژوهشی در این زمینه ، استفاده از نتایج این پژوهش در درمان وسوسه و تکانشگری از ضرورت های مهم این مطالعه است .
بنابراین هدف این پژوهش مقایسه اثر بخشی طرحواره درمانی و درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر وسوسه و تکانشگری بیماران سوء مصرف کننده مواد در مرحله پس آزمون و پیگیری است .
نتیجه هدف اصلی پژوهش حاضر پاسخ دادن به این سؤال بود که آیا دو روش طرحواره درمانی و درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد باعث کاهش وسوسه و تکانشگری بیماران سوء مصرف کننده مواد میشود یا خیر.
به طور کلی این پژوهش نشان داد که طرحواره درمانی و درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر وسوسه و تکانشگری بیماران سوء مصرف کننده مواد تأثیر دارد؛ بنابراین بهتر است در مراکز درمانی از این روش ها به منظور پیشگیری و درمان بیماران سوء مصرف کننده مواد استفاده شود.