چکیده:
شیردادن (رضاع) به نوزاد، بهوسیله مادر یا غیرمادر (دایه) است. شیردادن غیرمادر باوجود شرایط خاصی سبب حرمت نکاح و محرمیت میشود. آیه 23 سوره نساء تنها آیه در قرآن کریم است که به این موضوع پرداخته است. در آیه مزبور حکم حرمت نکاح بهسبب قرابت رضاعی، برای دو گروه از زنان (مادران و خواهران رضاعی) ثابت شده است. فقیهان و مفسران شیعه و اهل سنّت در استنباط احکام محرّمات رضاع و تفسیر و تبیین این آیه شریفه، مباحث و اختلافات پردامنهای دارند. ظهور آیه شریفه، قول خصوصالمنزله در محرمات رضاع، شمول حکم تحریم به رضاع لاحق بر عقد، لزوم حیات در شیردهنده، عدم لزوم عقد ازدواج هنگام شیردادن و اشتراط مکیدن در حکم تحریم را تایید میکند.
Breast-feeding an infant is done by the mother or non-biological mother (wet nurse). Breast-feeding by non-biological mother makes marriage prohibited in specific conditions and brings about mahramiyyat and kinship. The ayah 23 of the surah Al-Nisa is the only ayah discussing this matter. This ayah proves the ruling of prohibited marriage due to milk kinship for two groups of women (mothers and foster sisters). There are wide disagreements and disputes among the Shi'a and Sunni jurisprudents and interpreters on deducing the rules pertaining to the prohibitions of fosterage as well as the interpretation and explanation of this holy ayah. The emergence of this holy ayah confirms the word of khosus al-manzilah in the prohibitions of fosterage, the application of the ruling of prohibition to the posterior (lahiq) fosterage on contract, the necessity for the breast-feeding woman to be alive, the lack of necessity of marriage contract in the time of breast feeding and the stipulation of sucking in the ruling of prohibition.
خلاصه ماشینی:
يحييبنسعيد هذلي از فقهاي شيعه ميگويد: رضاع محرِّم اين است كه كودك كمتر از دو سال از پستان زني زنده كه ازدواج كرده يا مرتكب نكاح به شبهه شده يا ملك يمين است، بهمدت يك شبانهروز يا ده يا پانزده شيرخوردن سير شير بمكد، درحاليكه ميان آنها از زن ديگري كه بارداريش قبل از دو سال بوده است، شير نخورد و همچنين شير از يك مرد باشد و نيز شير زن از وضع حمل باشد (هذلي، 1405، ص435).
شيخ طوسي نيز متأثر از فقيهان اهل سنّت در دو كتاب خويش چنين كرده است (طوسي، 1407، ج5، ص91/ طوسي، 1387، ج5، ص290)، اما وي در ديگر آثارش و همچنين ساير فقهاي شيعه كه پيش و پس از او زيستهاند تا زمان حاضر، احكام رضاع را ذيل كتاب نكاح در مجامع فقهي خود ذكر كردهاند (طوسي، 1400، ص641/ مفيد، 1413، ص502/ حلّي، 1415، ج2، ص226/ حلّي، 1413، ج3، ص20/ خميني، [بيتا]، ج2، ص265).
فقهاي شيعه و اهل سنّت بسياري از احكام مربوط به تحريم نكاح در قرابت رضاعي را از اين آيه بهتنهايي يا با همراهي آيات ديگر و روايات استنباط كردهاند.
استدلال آن دسته از فقهاي عامه كه حدي براي رضاع تعيين نكردهاند اين است كه اطلاق آيه شامل يك مرتبه شيردادن نيز ميشود و درنتيجه تحريم نكاح ثابت ميگردد (سايس، [بيتا]، ص254)، ولي مخالفان علاوه بر استناد به روايات، به آنها پاسخ دادهاند كه از آيه فهميده ميشود بايد رضاع در حدي باشد كه صدق مادر و خواهر رضاعي نمايد و با يك مرتبه شيردادن، چنين چيزي صادق نيست (اردبيلي، [بيتا]، ص525).