چکیده:
مطالعات جامعهشناسی کیفری گویای آن است که اصلِ برابری افراد در مقابل قانون در عمل، تحت تأثیر برخی از متغیرهای فراقانونی چنانکه بایدْ سهمی از واقعیت اجتماعی ندارد. متغیرهایی همچون جنسیت، نژاد، مذهب و طبقه اجتماعی باورهایی نادرست را در ذهن کنشگران عدالت کیفری ایجاد میکنند که مبنای تصمیمگیری میشود. این باورها در مراحل مختلف فرایند عدالت کیفری میتوانند بر سرنوشت کیفری متهمان تأثیرگذار باشند. فقرا در زمرۀ گروههایی هستند که بهواسطۀ سطح معیشت، نوع پوشش، سبک و محل زندگی، وضعیت اشتغال و نوع گویش و رفتار در معرض کلیشههای ذهنی منفی قرار دارند. پژوهش حاضر با اتخاذ رویکرد پژوهش کیفی و استفاده از ابزارهای تحلیل پروندههای کیفری و مصاحبه با تعدادی از مأموران پلیس و قضات در حوزۀ قضایی شهرستان کاشان به تأثیر تفکرات قالبی در نحوۀ تصمیمگیری آنها در قبال بزهکاران فقیر میپردازد. یافتههای این پژوهش نشان میدهد که سکونت در محلات فقیرنشین، نوع پوشش خاص و اشتغال به برخی مشاغل موجبات پیشانگارههای منفی برای مأموران پلیس در جریان گشتزنی و برای مقام قضایی در مقام صدور قرار تأمین و صدور حکم میشود و در مجموع نوعی سختگیری کیفری را ایجاد میکند.
Criminal sociology studies show "Equality before the law" principle that is affected by extra-legal factors, has not been realized in practice. Factors such as gender, race, religion, social class make Wrong beliefs in the mind of criminal justicechr('39') actors. These wrong attitudes can be the basis of decision making in the process of criminal justice and effect on the criminal situation of defendants and convictions. The poor because of low income, cover type, style and site residence, employment status and type of dialect and behaviour are in the subject of such stereotypes. This research by adoption a qualitative method and using the instruments such as analyzing criminal records and interviewing with a number of police officers and judges in the judicial district of Kashan, assessments the influence of stereotypes on poor offenders. The findings of this research show that living in poor areas, special cover type and employment of some professions cause negative thinking for police officers and judges and penal punitiveness in general.
خلاصه ماشینی:
ارزيابي کليشه هاي ذهني کˏنشگران رسمي عدالت کيفري نسبت به متهمان فقير | جليل اميدي | دانشيار گروه فقه شافعي، دانشکدٔە الهيات و معارف اسلامي، دانشگاه تهران ، تهران ، ايران | مرتضي عارفي | استاديار گروه حقوق ، دانشکدٔە علوم انساني، دانشگاه بوعلي سينا، همدان ، ايران چکيده مطالعات جامعه شناسي کيفري گوياي آن است که اصل برابري افراد در مقابل قانون در عمل ، تحت ِتأثير برخي از متغيرهاي فراقانوني چنان که بايد˓ سهمي از واقعيت اجتماعي ندارد.
پژوهش حاضر با اتخاذ رويکرد پژوهش کيفي و استفاده از ابزارهاي تحليل پرونده هاي کيفري و مصاحبه با تعدادي از مأموران پليس و قضات در حوزٔە قضايي شهرستان کاشان به تأثير تفکرات قالبي در نحؤە تصميم گيري آن ها در قبال بزهکاران فقير ميپردازد.
يافته هاي اين پژوهش نشان ميدهد که سکونت در محلات فقيرنشين ، نوع پوشش خاص و اشتغال به برخي مشاغل موجبات پيش انگاره هاي منفي براي مأموران پليس در جريان گشت زني و براي مقام قضايي در مقام صدور قرار تأمين و صدور حکم ميشود و در مجموع نوعي سخت گيري کيفري را ايجاد ميکند.
مراد از متهم در اين نوشتار، شخصي است که در جريان گشت هاي پليسي دستگير ميشود، در مرحلۀ تحت نظر (بازداشت موقت که حداکثر زمان آن ۲۴ ساعت است ) قرار دارد، از سوي مقام قضايي تفهيم اتهام شده است و در دادگاه به اتهام وي رسيدگي ميشود بيآنکه حکم صادره قطعيت يافته باشد.
يکي از قضات (مصاحبه شوندٔە ۸) با اذعان به تأثير محل سکونت در تصميم گيري بيان ميکند: «اونقدر افراد اين محلات به سراغ ما آمده اند ديگر در ذهن مان نقش بسته است ».