چکیده:
گفته میشود که از قواعد اولیه و اساسی آیین دادرسی این است که ایراد آیین دادرسی در صورت پذیرش، تأثیری در رد قطعی ادعای طرف مقابل ندارد. در بندهای یازدهگانة مادة 84 قانون آیین دادرسی مدنی، مصادیق گوناگون ایرادات برشمرده شده است. اگرچه عناوین قانونی ایرادات آیین دادرسی تنها به موارد مصرح در مادة مذکور منحصر نیست، همة مصادیقی که در این ماده بهعنوان ایرادات آمده است، طبیعتی یکسان ندارند؛ بعضی از بندهای مادة 84 بهسبب تأثیری که در رد ادعای خواهان پس از بررسی ماهوی دارند، باید در شمار دفاع ماهوی قرار گیرند. همچنین در پارهای موارد، جهات قانونی مورد استناد، موجب رد همیشگی ادعا، بدون بررسی و رسیدگی ماهوی میشوند. قواعد دستة اخیر را نمیتوان با قواعد ایرادات یا دفاع ماهوی تحلیل کرد، زیرا به هیچیک تعلق ندارند. اینان به لحاظ اثر آن در رد ادعا، همچون دفاع ماهوی هستند و از این نظر که مانع ورود در ماهیت دعوا میشوند، به ایراد آیین دادرسی شباهت دارند. در این مقاله به این نتیجه رسیدهایم که ایجاد دستة سوم در کنار دو دستة دیگر بهمنظور شناخت صحیح قواعد آیین دادرسی و آثار طرق دفاعی کمک بسیاری به نظر و فن آیین دادرسی میکند.
As a basic rule of the procedure It is argued that the procedural plea, If accepted has no effect on definitive rejection of the claim of the other party. Article 84 of the Civil Procedure Law by its eleven sectios, various titles of procedural pleas have been enumerated. Not only, the number of procedural pleas are not limited only to the sections mentioned in that article, but also all of them have no same nature. Some should be considered as substantial defenses as a result of the effect of rejecting the claim after a substantive proceeding. Another category of them, have the same effect but without a substantive review. The rules of this category could not be compared to the rules of procedural pleas or substantial defenses, because they are different. They are, according to their effect, in rejecting the claim, are substantial defense, and they are similar to the procedural pleas of inadmissibility in preventing entry into a substantive review. In this paper, we conclude that the creation of a third category along with the two others will provide a great deal in order to properly understand the rules of procedure and the effects of defenses and it would be useful for theory and practice of procedure.
خلاصه ماشینی:
شناخت سه گانۀ آيينيک (عدم پذيرش ، ايرادات آيين دادرسي و دفاع ماهوي) حسن محسني دانشيار گروه حقوق خصوصي و اسلامي دانشکدة حقوق و علوم سياسي دانشگاه تهران مجيد غمامي دانشيار گروه حقوق خصوصي و اسلامي دانشکدة حقوق و علوم سياسي دانشگاه تهران هادي ملک تبار فيروزجائي دانش آموختۀ دکتري حقوقي خصوصي، دانشکدة حقوق و علوم سياسي دانشگاه تهران )تاريخ دريافت: ١٣٩٧/٤/٥ - تاريخ تصويب: ١٣٩٧/٦/٢٨( چکيده گفته ميشود که از قواعد اوليه و اساسي آيين دادرسي اين است که ايراد آيين دادرسي در صورت پذيرش ، تأثيري در رد قطعي ادعاي طرف مقابل ندارد.
منتها، دعواي متقابل هميشه، آن گونهکه در مادٔە ٦٤ کد آيين دادرسي مدني فرانسه آمده است، سبب رد دعواي اصلي نمي شود، بلکه گاه در موارد نادر و کمياب، دعواي خوانده تنها با دعواي اصلي مرتبط است و هر دو طرف خواستههاي خود را مطرح مي سازند، ولي سرنوشت دو دعوا به يکديگر وابسته نيست و پذيرش يک خواسته به معناي رد خواستٔە ديگر نيست )١٠٠٤ :٢٠٠٨ ,Guinchard, Chainais et Ferrand(.
از اين نظر، اگر بنا باشد که همين تعاريف مبنا قرار گيرد، بايد پذيرفت که ايراد آيين دادرسي به خلف دفاع ماهوي ادعاي طرف مقابل را نفي نمي کند و تنها ناظر بر اعمال آيين دادرسي و رسيدگي است و ارتباطي با خواسته ندارد.
علت اين آشفتگي، بيتوجهي به جهاتي است که از يک سو بهدليل عدم ورود دادرس به ماهيت ادعا، دفاع ماهوي شمرده نمي شود، ولي بنا بر اثري ديگر خود ادعا آن را براي هميشه از بين ميبرد و از سوي ديگر، به خلف ايراد آيين دادرسي، صرفا ناظر بر رسيدگي نيست و اثري فراتر از آن دارد.