چکیده:
برزونامهی کهن یکی از مهمترین منظومههای حماسی پس از شاهنامه است که در قرن هشتم هجری بهوسیلهی شمس الدین محمد کوسج در 4200 بیت سروده شده است و با لحنی حماسی و زبانی فاخر، ماجرای برزو، پور سهراب را به تصویر کشیده است.این منظومه را مصحح دانشمند اکبر نحوی در سال 1387 بر اساس پنج دستنویس تصحیح کرده است که یکی از پیراستهترین و علمیترین تصحیحهایی است که بر روی یکی از منظومههای پهلوانی پس از شاهنامه صورت گرفته است. در این جستار ضمن معرفی چند و چون این تصحیح، کوشش شده که با توسل به منابع درونمتنی و برونمتنی، دربارهی ضبط برخی از ابیات این منظومه، ضبطهای پیشنهادی ارائه شود و گره از برخی فروبستگیهای این منظومه گشوده شود. در فرجام برای حدود 33 بیت از این منظومه، ضبطی پیشنهادی ارائه گشته است.
One of the most important epic works after Shahnama is the Old Burzunama which composed by Shams al-Din Muhammad Kusaj in 4200 verses in 8 AH; it has been narrated the story of Burzu, the son of Suhrab, with epic tone and posh utterance. The latter work was amended according to 5 manuscripts by the eminent professor Akbar Nahwi in 1387 SH which is one of the most coherent and scientific works that produced on a work after the Shahnama. In this review, in addition to introducing details of the work, the authors have tried to explain the meaning of some couplets, while presenting some suggestions about the recording of about 33 vague couplets.
خلاصه ماشینی:
اين منظومه را اکبر نحوي در سـال ۱۳۸۷ بر اسـاس پنج دسـتنويس تصـحيح کرده اسـت که يکي از پيراسـته ترين و علميترين تصـحيح هاي منظومه هاي پهلواني پس از شـاهنامه اسـت ، اما شـگرف اسـت که حتي يک مقاله در معرفي اين تصــحيح نوشــته نشــده اســت ؛ اما دربارٔە برخي جنبه هاي ديگر اين منظومه ، ســعيد حســام پور و عظيم جباره ناصـرو (۱۳۸۸)، رضـا سـتاري و همکاران (۱۳۹۶)، محمود عباسـي و همکاران (۱۳۹۵)، فرزاد قائمي (۱۳۹۸) و محسـن محمدي فشـارکي و جبار نصـيري (۱۳۹۵) مقالاتي منتشـر کرده اند که هيچ يک در حوزٔە تصـحيح اين متن نيست .
اگرچـه تصــحيح برزونـامـۀ کهن ، يکي از منقح ترين و علميترين تصــحيح هـايي اســت کـه بر روي يکي از منظومه هاي مهم بعد از شـاهنامه انجام شـده اسـت ، اما گاه در مواردي اندک، نارسـاييهايي ديده ميشـود که کوشـش شـده اسـت با توسـل به قراين درون متني و برون متني يا ضـبطي پيشـنهادي ارائه شـود و يا با توضـيح ابيات مبهمي که با علامت سؤال نشان دار شده اند، ابهام بيت رفع شود.
و مصـحح ، در تصـحيح بيت ۲۱۸ / س لفظ «پر» که نسـخۀ «ن » داشـته را به صـحت ناسـره دانسـته و به جاي پرخرد، ضبط بيخرد را به متن آورده است ، به نظر ميرسد که در بيت مورد بحث نيز سخن از اعتراض مستقيم است و با توجه به مصــراع دوم ، همان ضــبط بيخرد ارجح مينمايد: «بدو گفت رســتم که اي بيخرد/ ز نام آوران اين کي اندر خورد».