چکیده:
مسأله چیستی «کتاب مبین» و بررسی نسبت آن با قرآن کریم از اهمیت زیادی برخوردار است؛ چنانکه بسیاری از آیات قرآن درباره آن سخن گفتهاند. مفسّران نیز درباره مفهوم «کتاب مبین» دیدگاههای گوناگونی ارائه کردهاند که مهمترین آنها عبارتند از: قرآن مکتوب، لوح محفوظ و علم الهی. ریشه این برداشتهای مختلف، در روش تحقیق آنان درباره مفهوم مورد نظر است که اشکالات متعددی بر آن وارد است؛ از قبیل: مترادفانگاری «کتاب مبین» با مفاهیم دیگر و عدم جامعنگری به کاربردهای «کتاب مبین» در قرآن. پژوهش حاضر درصدد است با دوری جستن از این دو نقیصه روش شناختی، تبیینی نو از «کتاب مبین» ارائه دهد که همانا مجموعهای مشتمل بر وجوه غیبی کلیات و جزئیات آسمانها و زمین است و خداوند متعال آنها را طبق علم به وجوه غیبیشان در «کتاب مبین»، خلق کرده و میکند و بر آیات این مجموعه عظیم، به عنوان اصل قرآن، در مقام نزول، لباس الفاظ عربی پوشانده است.
The question of what “ketab-e mobin” is and its relation to the holy Quran is of great importance as many verses of the Quran have spoken about it. Interpreters have also offered various views on the concept of “ketab-e mobin”, the most important of which are: the written Quran, “loh-e mahfuz”, and divine knowledge. These different perceptions are rooted in their methods of research on the concept in question, which have several drawbacks, including considering “ketab-e mobin” synonymous with other concepts and the lack of a comprehensive look at the applications of “ketab-e mobin” in the Quran. Avoiding these two methodological shortcomings, the present study seeks to provide a new explanation of “ketab-e mobin”, which is a collection of the hidden aspects of the generalities and details of the heavens and the earth. God Almighty has created and creates them in “ketab-e mobin” based on His knowledge of their hidden aspects, and, as a principle of the Quran, has revealed the verses of this great collection in the guise of Arabic words.
خلاصه ماشینی:
توضـيحات طبرســي در ايـن بــاره بــر فــرض صــحت ، در خصـوص ويژگي هاي لوح محفوظ است ؛ حال آن که در آيه «بلْ هو قرْآن مجيـد فـي لـوْح محْفـوظ » (البروج ، ٢٢) به صراحت آمده است که «قرآن مجيد» در لوح محفوظ قرار دارد، و اگر طبق برداشت طبرسي از برخي آيات مذکور، «قرآن » همان «کتاب مبين » باشـد، مـي تـوان نتيجـه گرفت که «کتاب مبين » درون لوح محفوظ است ؛ نه اينکه همان لوح محفوظ باشد برخي از تعابيري که درباره قرآن استعمال شـده انـد، عبارتنـد از «کتـاب مبـين »، «لـوح محفوظ »، «کتاب مکنون »، «قرآن حکيم »، «قرآن کريم »، «قرآن مجيد»، «فرقان»، «قرآن عربي » و «قرآن مبين » که هر چند اشتراکاتي در حوزه مفهومي آنها وجود دارد و همگي در ارتباط با قرآن به کار رفته اند، ولي هر کدام متحمل معنايي خاص درباره قرآن کريم اند؛ يا دست کم در هر يک از اين تعابير، از منظري خاص به اين کتاب آسماني نگريسته شده است .
براي نمونه ، علامه طباطبايي (ره) ذيل آيه ٢ سوره يوسـف ، بـر آن اسـت کـه مـراد از «کتاب مبين » همين قرآني است که تلاوت ميشود و از اين جهت که توضيح دهنده خود يـا توضيح دهنده غير خود است ، به آن «مبين » گفته شده است (طباطبـايي ، ٧٤/١١)؛ در عـين آن که وي در ادامه تفسير همين آيه ، احتمال لوح محفوظ بودن «کتاب مبين » را نيـز بـدون دليل و استنادي مطرح کرده است (طباطبايي ، ٧٥/١١).