چکیده:
پیشرفت سریع علم و تکنولوژی درعصرحاضربه گونهای است که بشرراباحجم عظیمی
از اطلاعات مواجه ساخته است. در گذشته کتابخانهها فقط محل نگهداری دستنوشتههاء
کتابها و مدارک چاپی بودهاند. ولی در حال حاضر بدون سازماندهی و پردازش اطلاعات
به گونهای نظامیافته و تخصصی, امکان بهرهبرداری از آنها وجود ندارد. به همین علت.
کتابخانههای تخصصی و کتابداران آنها نقشی حیاتی دراین زمینه ایفا میکنند. به عبارت دیگرء
کتابخانههای تخصصی نتیجة رویکرد و نگاهی نو به پدیده اطلاعات و دانشاند. در این نگاه»
کتابداران دیگرنه فقط کارمندان اداری یک مرسسهاند. بلکه به مدیرانی فعال و پویا درعرصة
تولیدء مدیریت و اشاعه اطلاعات و دانش تبدیل میگردند. از جملة این کتابخانههاء کتابخانة
تخصصی پژوهش است که با هدف جمعآوری» سازماندهی و اشاعة اطلاعاتء اسناد و مدارک
پیرامون پژوهش» سالهاست در حوزة علمیة قم» توسط معاونت پژوهش این حوزه پیگیری
میشود و تاکنون پیشرفتهای قابل توجهی داشته است. با این حالء برای شناخت دقیق آن
و بررسی نقش و کارکرد و راهکارهای توسعة همه جانبة آن تلاش زیادی صورت نگرفته است.
دراین مقاله, ابتدا ماهیت» ضرورت» نقش و کارکرد کتابخانة تخصصی پژوهش به عنوان یکی
از آرکان نظام جامع پژوهش حوزههای علمیه بررسی میشود. سپس گزارشی از وضعیت فعلی
این کتابخانه ارائه میگردد و درادامه موانع موجود و راهکارهای رفع این موانعء برای رسیدن به
استانداردهای لازم و برآوردن کامل نیازهای پژوهشگران و مدیران درزمینة پژوهشپژوهی مورد
بررسی قرار میگیرد. هدف از این مقاله, معرفی کتابخانة تخصصی پژوهش حوزههای علمیه
و بررسی نقش آن در نظام پژوهش حوزهها و ارائة راهکارهای مناسب در جهت ارتقای آنء با
انگیزه کمک به سازمان دهی و بهبود وضعیت پژوهش در حوزههای علمیه است .
خلاصه ماشینی:
از جملۀ این کتابخانه ها، کتابخانۀ تخصصی پژوهش است که با هدف جمع آوری ، سازمان دهی و اشاعۀ اطلاعات ، اسناد و مدارک پیرامون پژوهش ، سال هاست در حوزٔە علمیۀ قم ، توسط معاونت پژوهش این حوزه پیگیری می شود و تاکنون پیشرفت های قابل توجهی داشته است .
در این مقاله ، ابتدا ماهیت ، ضرورت ، نقش و کارکرد کتابخانۀ تخصصی پژوهش به عنوان یکی از ارکان نظام جامع پژوهش حوزه های علمیه بررسی می شود، سپس گزارشی از وضعیت فعلی این کتابخانه ارائه میگردد و در ادامه موانع موجود و راهکارهای رفع این موانع ، برای رسیدن به استانداردهای لازم و برآوردن کامل نیازهای پژوهشگران و مدیران در زمینۀ پژوهش پژوهی مورد بررسی قرار میگیرد.
طبق تعریف انجمن بین المللی کتابخانه های تخصصی )اسلیب (، کتابخانۀ تخصصی مکانی است که در آن اطلاعات به روشی که بیشترین سودمندی را داشته باشد، ارزیابی ، تجزیه ، سازمان دهی ، بسته بندی و ارائه می شود )kimberly, ٢٠٠٢؛ نقل در، رضایی ، ١٣٨٨(.
شایان ذکر است ، با توجه به بررسی های به عمل آمده ، تأسیس کتابخانۀ تخصصی پژوهش در سط ح کشور سابقه ندارد و کتابخانۀ یادشده نخستین کتابخانۀ تخصصی در این زمینه خواهد بود که علاوه بر بهره برداری مدیران ، کارشناسان و پژوهشگران معاونت پژوهشی ، برای سایر بخش های حوزه های علمیه قابل استفاده است .
مجموعه سازی ، چکیده نویسی ، نمایه سازی و فهرست نویسی و استفاده از سخت افزارها و نرم افزارهای الکترونیکی از جمله روش هایی است که در این کتابخانه برای تسریع روند دسترسی مدیران و کارشناسان دانش سازمان به کار گرفته می شود.