چکیده:
حمایت از حیثیت وآبروی افراد یکی از رسالتهای مهم حقوق کیفری است. قانون گذار در قانون مجازات
اسلامی و دیگر قوانین مرتبط عنوان مجرمانهای تحت عنوان افشای اسرار حرفهای را پیشبینی و برای آن
مجازات هایی تعیین نموده است. افشای اسرار به معنای اشکار کردن راز افراد از جمله مواردی است که
حرمت و آبروی انسانی را به شدت مورد خدشه قرار میدهد و از لحاظ حقوقی افشای اسرار عبارت است
از آگاه کردن شخص یا اشخاص ثالث از سر و راز افراد است که قانون گذار در ماده ٦٤٨ قانون مجازات
اسلامی بخش تعزیرات مصوب ١٣٧٥ بدان پرداخته است وآن حالتی است که کلیه کسانی که به مناسبت
شغل خود محرم اسرار میشوند هرگاه در غیر از موارد قانونی اسرار مردم را افشا کنند به مجازات محکوم
میشوند. براین اساس تحقیق حاضر قصد داشته جایگاه جرم افشای اسرار در قانون مجازات اسلامی را
مورد بررسی قرار دهد. تحقیق حاضر به جهت ماهیت، کاربردی وبه روش توصیفی -تحلیلی و با بهرهگیری
از منابع کتابخانه ای ومطالعات اسنادی در صدد تبیین جایگاه جرم افشای اسراردر قانون مجازات اسلامی
است. یافته های تحقیق نشان از آن داشته که با دقت در ماده ٦٤٨ قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات،
میتوان گفت جرم افشای اسرار حرفهای در زمره جرایم فعل مثبت مادی و مقید به نتیجه است و از منظر
عنصر روانی نیز افشای اسرار حرفهای از جمله جرایم عمدی است قانونگذار مجازات افشای اسرار حرفهای
را حبس از سه ماه و یک روز تا یک سال و یا به یک میلیون و پانصد هزار تا شش میلیون ریال جزای
نقدی تعیین کرده است.
خلاصه ماشینی:
افشاي اسرار به معناي اشکار کردن راز افراد از جمله مواردي است که حرمت و آبروي انساني را به شدت مورد خدشه قرار ميدهد و از لحاظ حقوقي افشاي اسرار عبارت است از آگاه کردن شخص يا اشخاص ثالث از سر و راز افراد است که قانونگذار در ماده ٦٤٨ قانون مجازات اسلامي بخش تعزيرات مصوب ١٣٧٥ بدان پرداخته است وآن حالتي است که کليه کساني که به مناسبت شغل خود محرم اسرار ميشوند هرگاه در غير از موارد قانوني اسرار مردم را افشا کنند به مجازات محکوم ميشوند.
در نظام حقوقي ايران نيز مقرراتي به منظور تضمين حفاظت از اسرار مردم وضع ، و براي نقض آنها ضمانت اجراي کيفري پيش بيني شده است اما واقعيت موجود در اجتماع ما، حکايت از عدم استحکام کافي حمايت قانوني از اسرار مردم دارد، به همين دليل وبه منظور يافتن کاستيهاي احتمالي، با استفاده از روش توصيفي-تحليلي به بررسي ونقد مقررات قانوني راجع به افشاي اسراروافشاي اسرار حرفه اي در نظام حقوقي ايران پرداخته و به صورت مستدل نشان داده است که قوانين ومقررات موجود فاقد جامعيت لازم هستند و پاسخگوي حمايت کامل از اسرار نيستند.
شخصي که مرتکب افشاي سر ميشود بايد غير از شخص صاحب راز باشد بنابراين اگر کسي، راز مربوط به خود را افشا نمايد، مسؤوليت کيفري ندارد حتي اگر اين عمل ، موجب اضرار به ديگران شود اما اگر رازي مشترک ميان افشاکننده و ديگري باشد، افشاي آن ، جرم خواهد بود (زراعت ، ١٣٨٤: ٣٦٩) 1.