چکیده:
تصویر زنان در سینمای ایران همواره در ژانرهای متنوعی بازنمایی شده است. از گفتمانهای فمنیستی که به دنبال به تصویر کشیدن تبعیضهای موجود به زنان در هر دوره است گرفته تا ژانرهایی که به نقش زنان در سالهای جنگ و پس از آن اشاره دارند، هریک به نحوی به این موضوع پرداختهاند. در این میان، اما پرداخت به زنان در یک ایدئولوژی خاص دینی کمتر صورت گرفته است. فیلم شبی که ماه کامل شد از معدود فیلمهایی است که به بازنمایی تصویر زن در یک ایدئولوژی دینی (گروهک طالبان) در قالب یک روایت عاشقانه پرداخته است. به همین منظور، در این مقاله با ترکیب روش تحلیل نشانهشناختی و تحلیل روایت بارت به دنبال تبیین و بازنمایی تصویر زن در این فیلم خواهیم بود. نتایج تحلیل گویای آناند که کارگردان اثر با روایت دراماتیک یک عضو ارشد گروهک طالبان در پی نشاندادن تأثیر ایدئولوژیک تفکری است که در آن هیچ مانعی نمیتواند جلودار دستیابی به هدف مقدس و والای اعضای گروه طالبان بشود. این تصویر از ایدئولوژی طالبان روایت میشود که انسانِ دینی حتی باید برای رسیدن به اهداف، از زن (معشوقه) و فرزند خویش نیز گذر کند و دلمشغولیهای آنها نباید او را از پرداختن به مأموریتهایی بازدارد که گروه طالبان برای آنها در نظر گرفته است. درنتیجه، تصویر زن در این گروهک موجودی بیارزش در مقابل ارزشها و اهداف گروه طالبان و حتی مانعی اضافی برای دستیابی به آنها تلقی میشود.
The image of women in Iranian cinema has always been represented in various genres. From the feminist discourses that seek to portray the existing discrimination against women in each period to the genres that refer to the role of women in the war years and beyond, each has addressed this issue in some way. In the meantime, however, less payment has been made to women in a particular religious ideology. "when the Moon Was Full" is one of the few films that represention the image of a woman in a religious ideology (Taliban group) in the form of a love story. Therefore, in this article, by combining Bart's semiotic analysis method and his analysis narrative, we will seek to explain and represent the image of women in this film. The results of the analysis show that the director of the play, with the dramatic narrative of a senior member of the Taliban, seeks to show the ideological impact of thinking in which no obstacle can lead to the achievement of the sacred and lofty goal of the Taliban. This image is narrated from the Taliban ideology that a religious man must even go through his wife (mistress) and child in order to achieve his goals, and their preoccupations should not stop him from carrying out the missions that the Taliban group has planned for them. As a result, the image of women in this group is considered a worthless asset against the values and goals of the Taliban and even an additional obstacle to achieving them.
خلاصه ماشینی:
این تصویر از ایدئولوژی طالبان روایت می شود کـه انسـان دینـی حتی باید برای رسیدن به اهداف ، از زن (معشوقه ) و فرزند خویش نیز گذر کند و دل مشغولی های آن ها نباید او را از پرداختن به مأموریت هایی بازدارد که گروه طالبان برای آن ها در نظر گرفته است .
دووینیو١ معتقد است که سینما در مقایسه با دیگر هنرهـا رابطـۀ تنگاتنـگ تـری بـا زمینـۀ اجتماعی خود دارد و فیلم ها به نوعی تصورات ما را دربارٔە مسائل مختلـف سیاسـی ، اجتمـاعی و اقتصادی بازنمایی می کنند و به شیوه هایی که ما دربارٔە این مسائل می اندیشیم ، شکل می دهنـد [٩، ص ٦].
الهام جمعدار (١٣٧٣) [٧] در پایان نامۀ خود با عنوان «تحلیل سیمای زن در سینمای پـس از انقلاب » با تحلیل محتوای شخصیت زن در سریال های خانوادگی و اجتماعی پس از انقلاب تا سال ١٣٧٢ بیان می کند که مشکل اصلی زن در سینمای ایران ناشی از مخدوش بودن و قـالبی بودن تصویر زن در جامعه و بازنمایی آن در سینماست ؛ به گونه ای کـه در فـیلم هـا زنـان اغلـب انسان هایی احساساتی و فاقد تفکر تصویر شـده انـد و ایـن تصـاویر منفـی و کلیشـه ای متـأثر از انگاره های فرهنگی است [١٨].
به این ترتیب ، تصویر بازنمایی شدٔە زن در ایـدئولوژی القاعـده مانعی برای دستیابی به اهداف دینی خودپنداره در چارچوب ایدئولوژی بنیادگرایی است کـه در فیلم شبی که ماه کامل شد به بهترین نحو نمایش داده می شود.