چکیده:
ﺣﻤﺎم در ﺗﺎرﯾﺦ ﻣﻌﺎﺻﺮ اﯾﺮان، ﻫﻤﻮاره ﯾﮑﯽ از ﻣﺮاﮐﺰ اﺻﻠﯽ ﺗﻌﺎﻣﻼت اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ، ﺳﯿﺎﺳـﯽ و ﻓﺮﻫﻨﮕـﯽ ﺑﻮده اﺳﺖ. ﺣﻀﻮر اﻗﺸﺎر و ﻃﺒﻘﺎت ﻣﺨﺘﻠـﻒ ﺟﺎﻣﻌـﻪ در اﯾـﻦ ﻣﮑـﺎن و ﺑﺮﺧـﻮرد و ﺗﻀـﺎرب آرا و اﻧﺪﯾﺸﻪ ﻫﺎی آﻧﺎن، ﺣﻤﺎم را در ﻣﻮﻗﻌﯿﺘﯽ ﻣﻤﺘﺎز از ﻟﺤﺎظ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻗﺮار داده اﺳﺖ.
ﺑﻪ ﮔﻮاه ﻧﺘﺎﯾﺞ ﭘﮋوﻫﺶ ﻫﺎی اﮐﺜﺮ ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮان ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻋﺎﻣﻪ، ﺣﻤﺎم ﯾﮑﯽ از ﭘﺎﯾﮕﺎه ﻫﺎی اﺻـﻠﯽ ﻧﺸـﺮ و ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻋﺎﻣﻪ اﺳﺖ. ﺿﺮب اﻟﻤﺜﻞ ﻫﺎی راﯾﺞ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﺣﻤﺎم، ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﺣﻤـﺎم، ﻣﻌﻤـﺎری ﺣﻤـﺎم ﮐﻨﺶ و واﮐﻨﺶ ﻫﺎی ﻃﺒﻘﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ در ﺣﻤﺎم، ﻣﺪاوای ﻋﺎﻣﯿﺎﻧﻪ، روﯾﮑﺮد ﻧﻬﺎدﻫـﺎی ﻗـﺪرت در ﻗﺒـﺎل ﺣﻤﺎم، ﮐﺎرﮐﺮدﻫﺎی اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ و ﺧﺒﺮی ﺣﻤﺎم، ﺣﻤﺎم ﻫﺎی ﻣﻨﺎﺳﺒﺘﯽ، ﻣﻨﺎﺳﮏ ﻣﺬﻫﺒﯽ و آﯾﯿﻨﯽ در ﺣﻤﺎم، ﺳﻮگ و ﺷﺎدی در ﺣﻤﺎم و... ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎ و ﻣﺼﺎدﯾﻘﯽ ﺟﺪی از ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻋﺎﻣﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐـﻪ ﮐـﻢ و ﺑـﯿﺶ در ﭘﮋوﻫﺶ ﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ.
ﯾﮑﯽ از اﯾﻦ ﻣﻨﺎﺳﺒﺖ ﻫﺎی ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ ﺑﺴﯿﺎر ﻣﻬﻢ، ﻧﻤﺎﯾﺶ ﻫﺎی ﻋﺎﻣﯿﺎﻧﻪ ای اﺳﺖ ﮐﻪ در ﺷﮑﻞ ﻫﺎ و ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ در ﺣﻤﺎم ﻫﺎی ﻗﺪﯾﻤﯽ اﺟﺮا ﻣﯽ ﺷﺪه اﺳﺖ.
در اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ، ﺑﺮاﺳﺎس ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ 11 ﺗﻦ از ﺣﻤﺎﻣﯽ ﻫﺎی ﺑﺎﺳﺎﺑﻘﻪ ﺗﻬﺮان، اﻧﻮاع ﺑـﺎزی ﻫـﺎی ﻧﻤﺎﯾﺸـﯽ ﺣﻤﺎم ﻫﺎی ﻋﻤﻮﻣﯽ ﺗﻬﺮان، ﻣﻌﺮﻓﯽ و ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی و ﮔﻮﻧﻪ ﺷﻨﺎﺳﯽ آﻧﻬﺎ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ.
خلاصه ماشینی:
از نظر وجه نمايشي نمايش عاميانه نمايش واره بازي نمايشي ويژه زنان با حضور کودکان نمايش شکل نمايش نمايش زنانه درباره صفات زنان درباره کودکان نمايش مردانه عمومي کودکان جشن هاي زنانه براي کودکان از نظر لحن و بيان نمايش شاد تراژدي و غمناک حماسي جدي، سخنوري مکان اجرا قهوه خانه اي مجالس خصوصي تخت حوضي ميداني و معرکه اي سيار و کارناوالي عوامل اجرايي انسان انسان و عروسک انسان و حيوان اشيا و عناصر انتزاعي زمان اجرا ثابت و منظم موقعيتي و متناوب تعداد مجريان تک نفره چند نفره گروهي از نظر گفتار و کنش صامت گفتاري گفتاري ـ حرکتي مخاطبان خواص (کارگران حمام ) عوام درون مايه طنز، شوخي و هزل .
از نظر وجه نمايشي نمايش عاميانه نمايش واره بازي نمايشي با حضور ويژه زنان کودکان شکل نمايش نمايش زنانه نمايش کودکان نمايش مردانه عمومي درباره صفات زنان درباره کودکان جشن هاي زنانه براي کودکان از نظر لحن و بيان نمايش شاد تراژدي و غمناک حماسي جدي، سخنوري ميداني و مکان اجرا قهوه خانه اي مجالس خصوصي تخت حوضي سيار و کارناوالي معرکه اي انسان و عوامل اجرايي انسان انسان و عروسک اشيا و عناصر انتزاعي حيوان زمان اجرا ثابت و منظم موقعيتي و متناوب تعداد مجريان تک نفره چند نفره گروهي از نظر گفتار و کنش صامت گفتاري گفتاري ـ حرکتي مخاطبان خواص عوام درون مايه تنبيه کارگران کاربرد مديريت اتفاقات درون حمام توصيف صحنه توصيف زمان اجرا توصيف ابزار و وسايل اجرا توصيف مجريان چند نفر دلاک باتجربه ، کارگر خاطي و مشتري نمايش حماميها، مانند زبان آنها مخفي بوده است .