چکیده:
بعد از مرگ نادر در ایران خوانین محلی سر برآوردند و درصدد برآمدند تا برای خود دولت تشکیل دهند. نصیرخان لاری یکی از این افراد بود که برای خود قلمروی مستقلی در جنوب ایران در منطقه لارستان فارس بوجود آورد. هدف اصلی این مقاله بررسی چرایی و چگونگی برآمدن نصیر خان و سرانجام او است. پژوهش حاضر نشان میدهد که نصیرخان از خلاء حکومت مرکزی سود جست و با استفاده از موقعیت اقتصادی لار و رقابت مدعیان سلطنت در ایران، درصدد احیای حکومت لارستان بزرگ بود. هرچند در ابتدا او موفقیتهایی کسب کرد، اما حضور کریم خان و مخالفت خوانین محلی گرمسیر سبب گردید که او در دستیابی به اهدافش با مشکلاتی مواجه گردد. با این حال قدرت و حضور مستمر نصیرخان در عرصه سیاسی فارس یکی از دلشمغولیهای کریم خان و رقبایش بود و سرانجام برای مقابله با وی نقشه ترور او را اجرا کردند.
خلاصه ماشینی:
نصيرخان لاري يکي از اين افراد بود کـه بـراي خـود قلمـروي مسـتقلي در جنوب ايران در منطقه لارستان فارس بوجود آورد.
با اين حال قدرت و حضـور مسـتمر نصـيرخان در عرصه سياسي فارس يکي از دلشمغوليهاي کريم خان و رقبايش بود و سرانجام براي مقابلـه بـا وي نقشه ترور او را اجرا کردند.
او بعدها بـه کلانتري لار رسيد و در دوره عادلشاه از سوي او مأمور گرديد بـراي تصـرف ناوگـان شـاهي و بازداشت ملاعلي شاه به بندر عباس بـرود کـه در ايـن مأموريـت چنـدان کاميـاب نبـود (همـان : ١٨٤).
به عبارت ديگر در تمامي نبردها نصيرخان از محمد حسن خان قاجار و آزاد خان افغـان پشــــتيباني مــــينمــــود و بــــا نيروهــــاي کــــريم خــــان بــــه مقابلــــه مــــيپرداخــــت (٩٠ :١ :vol ,١٩٨٦ ,Saldanha) اگرچه جان پري دليل حمايت نصيرخان از محمد حسن خـان قاجار را شانس بيشتر او براي تسلط بر فارس ميدانـد (پـري، ١٣٦٥: ٩٧)، امـا در واقـع حمايـت نصيرخان از او و حتا از آزاد خان ناشي ترس او از کريم خان بود که حوزه حکـومتش در کنـار قلمرو نصيرخان قرار داشت .
او در عين حال براي رقابت بـا بوشهر و بندر ريگ که تابع کريم خان بودند تجار کازرون را تشويق ميکرد بـراي تجـارت بـه بندر عباس بروند و از کاروانهايي که آنها ميفرستادند حمايت مينمود.
از طـرف ديگـر رشـد شهرهاي چون بوشهر و بندر ريگ و افـول بنـدر عبـاس و بنـدر کنـگ کـه از مهمتـرين بنـدر- شهرهاي تجاري لارستان بودند و نيز تضعيف خود لار بخشـي از آن بواسـطه سياسـت حمايـت کريم خان از آنها بود تا بدين طريق پاسخ هواداريشان را در جنگهاي داخلي بدهد.