چکیده:
«بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی» بر وظیفه سنگین دستگاههای حکومتی نسبت به «ابزارهای رسانهای پیشرفته و فراگیر» تأکید دارد؛ و باتوجه به اینکه بسیاری از این رسانهها در فضای سایبر فعّالیت میکنند، واکاوی وظیفه یادشده با تأکید بر رسانههای سایبری، دارای نوآوری است. هدف پژوهش، پاسخ به این پرسش است که از منظر فقه سیاسی، وظیفه حکومت اسلامی نسبت به تأمین امنیّت در فضای سایبر کدام است و جایگاه این وظیفه در بیانیه گام دوم چیست. بنابرین با جستجو در منابع کتابخانهای؛ مستندات حکم به وجوب تأمین امنیّت همه جانبه در فضای سایبر توصیف و با رویکرد فقه حکومتی تحلیل شده و دیدگاه مقام معظم رهبری پیرامون امنیّت فضای سایبر، در منظومه فکری ایشان بررسی شده تا جایگاه این وظیفه در بیانیه مشخّص گردد. در نتیجه، ایجاد امنیّتِ همه جانبه در فضای سایبر بر حکومت اسلامی واجب دانستهشده که مشمول مطالبه جدّی بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی نیز میباشد.
اعلان الخطوه الثانیه للثوره الاسلامیه یوکد علی الوظیفه الخطیره التی تقع علی عاتق الاجهزه الحکومیه فی ما یخص «وسايل الاعلام المتطوره والشامله»؛ وبما ان الکثیر من هذه الوسايل تعمل وتنشط فی اجواء الافتراضیه، لذلک فان هذه الوظیفه ذات طابع ابداعی حین یتعلق الامر بالاعلام الافتراضی. الهدف من هذا البحث الاجابه عن سوال وهو ما وظیفه الحکومه الاسلامیه ازاء توفیر الامن فی الاجواء الافتراضیه من وجهه نظر الفقه السیاسی؟ وما هو موقع هذه الوظیفه فی اعلان الخطوه الثانیه للثوره؟ وفقا لما تم تقصیه من مصادر مکتبیه؛ جری توصیف مستندات الحکم بوجوب تامین الامن الشامل للاجواء الافتراضیه، الی جانب تحلیلها بمقاربه الفقه الحکومی، مع الاستناره برویه سماحه المرشد الاعلی للثوره الاسلامیه فی ما یخص امن الاجواء الافتراضیه، فی منظومته الفکریه من اجل تعیین مکانه هذه الوظیفه فی الاعلان المذکور. وکانت النتیجه التی تم التوصل الیها هی وجوب توفیر الامن الشامل فی الاجواء الافتراضیه من قبل الحکومه الاسلامیه، وهو مما یدعو الیه بکل حزم ایضا اعلان الخطوه الثانیه للثوره الاسلامیه.
The statement of the second step of the Islamic Revolution
emphasizes the heavy duty of the government system towards
"advanced and all-encompassing media tools"; given that many of
these media operate in cyberspace, the task analysis would be
innovative with an emphasis on cyber media. The purpose of this
study is to answer the question that from the perspective of political
jurisprudence, what is the duty of the Islamic government in
providing security in cyberspace and what is the position of this duty
in the second step statement. So by searching library resources, the
documents supporting the verdict on the necessity of providing
comprehensive security in cyberspace have been described and
analyzed with the approach of government jurisprudence and the
Supreme Leader's view on cyberspace security is examined in his
system of thought to determine the position of this duty in the
statement. As a result, the establishment of comprehensive security
in cyberspace has become necessary for the Islamic government,
which is also more emphasized with the serious demands of the
statement of the second step of the Islamic Revolution.
خلاصه ماشینی:
ك: لكزايي و فاضلي، 1397: 112؛ ورعي، 1397: 126؛ حاجزاده و ديگران، 1395: 57؛ شريعتمدار جزايري، 1379: 7) در حوزه مديريت رسانه مخصوصاً در فضاي سايبري، تحصيلات در مقطع دكتري در دانشگاههاي ايران به تازگي و در دهه اخير شروع شده است؛ البته پژوهشهايي در زمينه اخلاق زيستن در فضاي سايبري و مباني حقوقي و فقهي حريم خصوصي افراد و پالايش توسط حكومت، در مراكزي همچون مركز مطالعات راهبردي فضاي مجازي دانشگاه جامع امام حسين× انجام گرفته و برخي پژوهشها در مجلات علمي به چاپ رسيده است (ورعي، 1397: 118؛ حسيني و برزويي، 1396؛ طباطبايي و ليالي، 1397: 87؛ اسماعيلي و نصراللهي، 1395: 10) همچنين در فصل سيام قانون مجازات اسلامي به جرايم رايانهاي پرداخته شده و مجازاتهايي مرتبط با جرائم در فضاي سايبر بيان گرديده كه ميتوان اين جرمانگاريها را زير مجموعه اخلال به ابعادي از امنيّت دانست.
نوآوري اين پژوهش را ميتوان اين نكته دانست كه به تفسير برخي ابعاد بيانيه مهم گام دوم انقلاب اسلامي ميپردازد و تفسير خود را براساس، ديدگاههاي مقام معظّم رهبري در مورد وظايف حكومت اسلامي در تأمين امنيت فضاي سايبر، و همچنين از منظر فقه حكومتي انجام ميدهد، چراكه اولاً: ايشان داراي منظومه فكري است و لذا ميتوان انتظارات مطرحشده در بيانيه را براساس ديگر فرمايشات ايشان معنا كرد؛ و ثانياً: انديشههاي وليفقيه، متأثّر از فقاهت و مباني اسلامي است.
نتيجه با بررسي ديدگاههاي مقام معظّم رهبري براساس منظومه فكري ايشان، روشن شد كه امنيّت همهجانبه فضاي سايبر كه شامل امنيت فرهنگي، اجتماعي، اقتصادي و اطلاعات محرمانه فردي و ملّي است، جزء مطالبه مهم ايشان در توصيه دوم بيانيه گام دوم انقلاب اسلامي است و اين مطالبه، مستند به گزارههاي فقه سياسي است كه با رويكرد فقه حكومتي قابل استنباط هستند.