چکیده:
محمّد تقی شوریده شیرازی(۱۲۷۶- ۱۳۴۵ ق) ملقّب به فصیح المُلک از شعرای قرن سیزدهم و نیمۀ اوّل قرن چهاردهم هجری قمری یعنی دورۀ بیداری است که به هنجارگریزی از زبان گذشته دست زده و زبان شعر را به زبان کوچه و بازار و مردم نزدیک کرده است. وی زبان عامۀ مردم را برگزید تا با صمیمیّت خاص مورد توجه مردم نیز قرار گیرد و توانست در کنار واژه های فصیح و دیرینۀ فارسی بویژه واژههای خراسانی و عراقی، از زبان گفتار روزگار خویش، واژههای عامیانه و مصطلحات محلّی و شیرازی را به امانت گرفته و در اشعار خود با مهارت تمام ذکر کند. واژه های پیش پا افتاده و معمول کوچه و بازار که حتّی شعرای هم زمان وی امکان ورود آن اصطلاحات به شعر را نادرست می دانستند در شعر شوریده ممزوج و همنشین واژه های رسمی شده است. این جُستار در پی آن است تا با بررسی مصطلحات شیرازی، فرهنگ و بازیهای عامیانه، کنایات محلّی و گاه واژه های لُری و ترکی منطقۀ فارس در شعر شوریده این نتیجه را تایید کند که یکی از علل مقبولیّت شوریده در نزد عموم، همین نزدیکی زبان این شاعر به زبان تودۀ جامعه است.
Mohammad Taghi Shurideh Shirazi, (1276-1345 AH) nicknamed Fasih al-Mulk, had lived among the poets of the thirteenth century and the first half of the fourteenth century AH, that is, the period of awakening. He left the previous language forms and approached the poems to the language of bazaar’s ordinary people. He had chosen the general language of the people; thus, he was able to use the eloquent and ancient Persian words, especially the Khorasanian and Iraqi style, of his time’s language, slangs, local and Shirazi terms. Borrowing mentioned in his poems, including the trivial and common words of the street and the bazaar, which the poets of his time even considered the inaccurate possibility of entering those terms into poetry, it has become a mixed word in the poem of Shurideh and the official words. This article is in search of Shirazi terms, popular culture, games, local allusions, and sometimes the Lori and Turkish words of the Persian region in Shurideh's poetry; consequently, this work seeks to confirm that one of the causes of Shurideh's popularity with the public is this closeness. The language of this poet is the language of the masses of society.
خلاصه ماشینی:
5 ١ محمدهادی خالق زاده نوع مقاله : پژوهشی تاریخ دریافت : ٩٩/٤/٢ تاریخ پذیرش : ٩٩/٨/١٢ چکیده محّمد تقی شوریده شیرازی(۱۲۷۶- ۱۳۴۵ ق ) ملّقب به فصیح الُملک از شعرای قرن سیزدهم و نیمۀ اّول قرن چهاردهم هجری قمری یعنی دورٔە بیداری است که به هنجارگریزی از زبان گذشته دست زد و زبان شعر را به زبان کوچه و بازار و مردم نزدیک کرد.
در ایـن گـزارش کـه هـیچ اشـاره ای بـه اشـعار و اصطلاحات عامیانه شوریده نشده است ، تعداد ابیات شوریده کـه در آن از کلمـات عامیانـه بهـره بـرده است ، قریب به ۷۰۰ بیت دانسته شده است (نک : اسفندیاریپور، ۱۳۹۵) علینقی بهروزی در کتاب «واژه ها و مثل های شیرازی و کازرونی» مثال هـای شـعری از واژه هـای محلی شوریده آورده است که بیش از ۴۰ واژه از شصت و چند واژٔە این تحقیـق در آن فرهنـگ موجـود است (نک : بهروزی، ۱۳۴۸) با این تفاوت که در این مقاله تعاریف منابع دیگر هم به آن افزوده یا اصلاح شده است .
شیؤە پژوهش این پژوهشگر ابتدا واژه ها، مصطلحات و کنایات این پژوهش را از میان اشعار دیـوان پـرحجم شـوریده استخراج کرد و با مراجعه به آثار معتبری مانند «واژه ها و مثل هـای شـیرازی و کـازرونی» از علـینقـی بهروزی، «فرهنگ فارسی عامیانه » از ابوالحسن نجفی، «دل نوشـته هـایی از فرهنـگ ، آداب ، رسـوم و باورهای شیرازی» از جمال زیانی و «نگـاهی بـه لهجـۀ مـردم شـیراز» از محمـود سپاسـدار معـانی و ُ تعاریف را مورد تجزیه و تحلیل قرار داده و در موارد لزوم با «فرهنـگ واژه هـای لـری بویراحمـدی » از افضل مقیمی و نیز لغت نامه ها و فرهنگ های دیگر تطبیق داده است .