چکیده:
رسانههای مکتوب، از جمله نشریات تخصصی هنری یا هنریـ ادبی، میتوانند از واقعیتهای اجتماعی تصویری برساخته را عرضه کنند که در فهم مخاطبان آنها از جامعه بسیار تأثیرگذار است، پژوهش در این مقاله با پرسش از اینکه؛ چه برساختی از زنان در نشریات تخصصی هنری یا هنریـ ادبی در دورۀ اصلاحات (1376ـ1384) صورت گرفته است، بر آن است تا رویکرد هریک از نشریات مورد مطالعه را در پرداختن به زنان و مسائل آنان دریابد. بدین منظور با بهرهگیری از نظریۀ بازنمایی استوارت هال و با استفاده از تحلیل مضمون (تحلیل تماتیک)، 27 نشریۀ هنری یا هنریـ ادبی منتشره در دورۀ مزبور مطالعه شده است. نتایج پژوهش نشان میدهد که نشریات مورد نظر، در سه گروه، رویکردهای متفاوتی به موضوع داشتهاند؛ در یک دسته از نشریات، تصویر زن یا به غیبت رفته یا از آن احتراز شده است. در دستۀ دوم، تصویر زن در حاشیه قرار داده شده و در دستۀ سوم، بهطور برجستهای، برساخت گفتمانی از زن صورت گرفته است. تحلیل مضامین این نشریات نشان داد که تصویر بازنماییشده از زنان، بسته به رویکردهای گاه تجاری برخی نشریات، بهویژه نشریات سینمایی، الزاماً با هدف تقویت گفتمان اصلاحات برساخته نشده، اما متأثر از نگاه مشارکتجوی زنان در گفتمان اصلاحات بوده است.
Women have been focused in different discourses after 1979 Islamic revolution in Iran. The media have played a pivotal role in discourse construction on the women. Written media including artistic-literary magazines can construct social realities which are influencing on the society. This paper by asking on the way of constructing women by these magazines at reform era (1997-2005) is to find how these magazines have represented the women and which discourse field they refer to. Thus Stuart Hall theory on the media representation by focusing on construction approach applied to study on selected 27 artistic-literary or artistic magazines were published at reform era. The selected artistic magazines have been analyzed through thematic analysis. The findings show that studied magazines which have represented the women are categorized in 3 categories; 1. The magazines which have ignored the women; they did not play a discursive constructing role on the women at the reform era 2. The magazines which have low representation of women; they put the women in side lines 3. The magazines which have constructed the women in a certain discourse. The constructed depiction of women in the 3rd category of studied artistic magazines have appealed to reform and popular-commercial discourses.
خلاصه ماشینی:
(رجوع شود به تصویر صفحه) در فارابی ، نشانه های اندکی از رویکرد به زنان شکل گرفت ؛ از جمله سردبیر در مقدمـة یـک شماره ، که به سینمای کمدی اختصاص داشت ، اهمیت موضوع را با توجه ویـژه بـه نقـش زنـان چنین بیان نمود: «آیا بیشترین شخصیت های کمدی مردها هستند؟ زن ها چـه نقشـی در یـک روایت کمدی دارند؟ آیا باید چیستی ساختار کمدی و حضور زن را در آن تحلیل کرد یا چرایـی آن را؟» در این باره ، آثار ترجمه شده نیز دلالـت هـایی در برجسـته سـازی از زن در هنـر داشـت ؛ مقالاتی همچون ملودرام و جنسیت (نظریه پردازی ژانرهـای خنـده ) [٦٣] .
٣. برساخت گفتمانی «تصویر زن » نمونه هایی که در تحلیل موضوع اصلی مقاله از میـان جامعـة تحقیـق برجسـته تـر بـوده و مصادیقی برای پاسخ به پرسش اصلی مقاله در آن ها یافت شـد، ٧ نشـریه هسـتند کـه در جدول ٤ معرفی شده اند: (رجوع شود به تصویر صفحه) دنیای سخن : گرچه بخش هنری این نشریه در دورٔە اصـلاحات رو بـه کاسـتی نهـاد، تولیـد محتوا با تمرکز بر مضمون زنان ، به ویژه در میدان گفتمان اصلاح طلب ، در آن بارز بود؛ مثلا فیلم سیب سمیرا مخملباف در یک مقاله معرفی و جسـتاری دربـارٔە آن بـا عنـوان «ایـران ، پایتخـت جدید جهانی فیلم » منتشر شد.