چکیده:
چکیده مقالۀ حاضر، به نحوۀ بازتاب ملیشدن صنعت نفت در سرمقالههای روزنامۀ «باختر امروز» به قلم حسین فاطمی میپردازد. در این پژوهش محقق بر آن است با استفاده از روش گفتمان انتقادی و استخراج مفاهیم و مقولات مورد نظر در سه سطح توصیف، تفسیر و تبیین نشان دهد که مفهوم ملیشدن صنعت نفت در سرمقالههای باختر امروز چگونه مفهومپردازی شده و گفتمان حاکم بر مفهومپردازی را با گفتمان رقیب مورد ارزیابی قرار دهد. بر این اساس، سعی شده است تا سرمقالههایی که به موضوع تحقیق نزدیک بوده و بیشترین نقش را را در باز نمود گفتمان حاکم داشتهاند، بهصورت هدفمند انتخاب شوند؛ برای اینکه روش نمونهگیری هدفمند است و بهتر میتواند پاسخگوی اهداف و سؤالات تحقیق باشد. نتایج، حاکی از آن است راهی را که گفتمان روزنامۀ باختر امروز برای تحقق ملیشدن صنعت نفت ترسیم میکند، از خلال مبارزۀ جهادی و کودتای نفتی میگذرد. تا جایی که که ملیشدن صنعت نفت را ذیل واژههای مانند دموکراسی، عدالت، قانون و حق حاکمیت، تئوریزه میکند. ملیشدن صنعت نفت در گفتار روزنامۀ باختر امروز حول حق مردم، ثروت ملی، حقوق ملی، عدالت و استقلال ـ آزادی میچرخد و در چارچوب قانون باید این حقوق، بهرسمیت شناخته شود؛ لذا «دیگری» در روزنامۀ باختر امروز دشمنان و جاسوسان و خیانتکاران و استعمارگرانی هستند که ثروت ملی ایران را به غارت بردهاند.
Abstract The present study seeks to revise the nationalization of the oil industry in Bakhtare Emrooz newspaper editorials written by Dr. Hosein Fatemi. In this research, the researcher aims to evaluate the discourse used in conceptualization with rival discourse by using the method of critical discourse, extracting concepts and intended categories in three levels of description, interpretation, and explanation to show concept of the nationalization of the oil industry in Bakhtare Emrooz editorial conceptualized. For this purpose, it has been tried to select editorials that are close to the subject of research and have played the most role in the discovery of discourse because the sampling method is purposeful and can meet the goals and research questions. The results indicate that the current Bakhtare Emrooz newspaper's discourse for the nationalization of the oil industry is drawing through the Jihad struggle and the oil coup. The nationalization of the oil industry theorizes the words such as democracy, justice, law and sovereignty. The nationalization of the oil industry in the Bakhtare Emrooz newspaper speech revolves around people's rights, national wealth, national rights, justice and independence freedom in framework of the law these rights must be recognized. Therefore, «the other» in the Bakhtare Emrooz newspaper is the enemies and spies and betrayers and colonialists who looted the national wealth of Iran.
خلاصه ماشینی:
محمد مصدق که نقش راهبری جریان ملی شدن نفت را به عهده دارد، در یادداشتی پس از تیرباران حسین فاطمی توسط رژیم پهلوی دوم (محمدرضا شاه ) میگوید: «اگر ملی شدن صنعت نفت خدمت بزرگی است که به مملکت شده ، باید از آن کسی که اول این پیشنهاد را نمود، سپاسگزاری گردد و آن ، شهید راه وطن حسین فاطمی است که روزی در خانه جناب آقای نریمان پیشنهاد خود را داد که عمده نمایندگان جبهه ملی حاضر در جلسه ، آن را به اتفاق آرا تصویب نمودند.
روز ٢٤ مهرماه مصدق در بیانات خود چند سند از اسنادی را که از محل اقامت سدان نماینده شرکت نفت انگلیس در تهران به دست آمده بود قرائت کرد و چنین نتیجه گرفت که تمدید قرارداد دارسی به صورت قرارداد (١٩٣٣) بر اثر فشار و تهدید به عمل آمد و چون امضاء کننده آن قرارداد (اشاره به اعتراف تقیزاده وزیر دارایی وقت در مجلس پانزدهم مبنی بر آلت فعل بودن ) آزادی کامل نداشته ، فاقد اعتبار حقوقی است ، به علاوه شرکت نفت انگلیس همواره در امور داخلی ایران به طور مختلف مداخله کرده ، کما اینکه به منظور جلوگیری از ملی شدن صنعت نفت ، دست به اقدامات ناروایی زده است .
در این بین ، حسین فاطمی، مسئول روزنامه باختر امروز نیز با مشخص کردن توطئه های کمپانی شرکت نفت در غارت این ثروت ملی به مبارزه برخاست و نقش رهبری افرادی همچون آیت الله کاشانی و مصدق در این نهضت را برجسته ساخت .