چکیده:
با عنایت به اعطای صلاحیت رسیدگی به دعوای خصوصی ناشی از جرم به محکمه جزا از سوی مقنن و با توجه به حقوقی بودن دعوای مزبور که از صلاحیت خاصه محاکم حقوقی است بررسی طواری ناشی از یک دادرسی مدنی نیز قابل طرح خواهد بود چرا که این طواری گاهی مانند ایرادات موجب پایان یافتن صلاحیت محکمه مزبور و یا پایان پذیرفتن دعوا قبل از حصول به نتیجه نهایی خواهد گردید در برخی مواقع در قالب دعاوی طاری موجب پیچیدهتر شدن دعوای مطروحه و مآلا تطویل دادرسی البته در مقام رسیدن به هدفی والاتر که همانا احقاق حقوق حقه مدعی به طور کامل و نیز اجتناب از صرف زمان برای طرح دعاوی متعدد و
همچنین جلوگیری از صدور آراء احیانا متناقض و متعارض می گردد. برخی اتفاقات از قبیل فوت یا حجر احد از متداعیین، زوال سمت و یا صدور قرار اناطه و همچنین سقوط دعوای عمومی به جهاتی غیر از جهات مزبور، چه بسا موجبات توقیف یا زوال دعوای خصوصی را قبل از حصول نتیجه نهایی و نیز حدوث برخی طواری موجبات انتقال دعوی را فراهم نماید. لذا بررسی طواری دعوای خصوصی زمانی که در محکمه جزا مطرح می گردد موضوع این مقاله پژوهشی را تشکیل می دهد که در کتب شرح آیین دادرسی مدنی و کیفری بسیار اندک به آن پرداخته شده است.
خلاصه ماشینی:
(متین دفتری، 1337، ص 3) هر چند مبحث طواری دادرسی در آیین دادرسی مدنی مطرح میگردد ولی میدانیم که این طواری مختص یک دادرسی مدنی نیست چه بسا در طی یک دادرسی کیفری نیز مسائلی حادث گردد یا طواریی عارض شود که بر سرنوشت پرونده مطروحه تأثیر گذاشته و چه بسا آن را متوقف نموده یا مسیر دادرسی را تغییر دهد و حتی ممکن است قبل از رسیدن دادرسی کیفری به نتیجه نهایی، موجب زوال آن گردد که البته بیان تمامی موجبات سقوط دعوای عمومی، خارج از موضوع مورد بحث در این مقاله است اما در صورتی که متضرر از جرم به تبع شکایت کیفری دادخواست ضرر و زیان ناشی از جرم را تسلیم دادگاه کیفری رسیدگیکننده نماید قطعاً چنین دعوایی یک دعوای حقوقی بوده و باید با تقدیم دادخواست و پرداخت هزینه دادرسی و بر اساس مقررات آیین دادرسی مدنی مورد رسیدگی قرار گیرد و این صلاحیت اضافی صرفاً از سوی مقنن، به لحاظ رسیدگی به شکایت جزایی، به محکمه کیفری اعطاء شده است تا با توجه به وجود دلایل کافی و آماده بودن بستر و نیز جلوگیری از صرف وقت مجدد جهت اقامه دعوای مستقل مدنی در محکمه حقوقی، در صورت تقاضای مدعی خصوصی، نسبت به دعوای خصوصی مزبور رسیدگی نماید.