چکیده:
نگارندگان این پژوهش با هدف دستیابی بهشیوهها و کارکردهای بلاغی و هنری ایجاز در شعر
معاصر، سه جریان شعری نیمایی، سپید و شعرکوتاه را برگزیده و از هر جریان، آثار مکتوب
یک چهره شاخص را بررسی و تحلیل کردهاند. با بررسی شعرهای نیمایی نیمایوشیج،
شعرهای سپید شاملو و شعرهای کوتاه منصور اوجی، شیوههای دستیابی به ایجاز در سه حوزه
نشان داده شد که عبارت است از: ایجاز حذف )حذف فعل و حذف آغازین و پایانی(، ایجاز
قصر)نماد و تلمیح( وایجاز دستوری )قید، واژهسازی و تغییر فعل( که با انگیزهها و
کارکردهایی چون قافیهسازی و تقویت موسیقی، پرهیز از تداعی حسرت، تاکید بر یک واژه یا
مفهوم، نمایشیکردن اندیشه، تعلیق معنا، ابهامآفرینی، فضاسازی، انتقال مفاهیم گسترده، توسعه
زبان و خلق غرابت و آشناییزدایی صورت گرفته است.
خلاصه ماشینی:
با بررسی شعرهای نیمایی نیمایوشیج ، شعرهای سپید شاملو و شعرهای کوتاه منصور اوجی، شیوه های دستیابی به ایجاز در سه حوزه نشان داده شد که عبارت است از: ایجاز حذف (حذف فعل و حذف آغازین و پایانی)، ایجاز قصر(نماد و تلمیح ) وایجاز دستوری (قید، واژه سازی و تغییر فعل ) که با انگیزه ها و کارکردهایی چون قافیه سازی و تقویت موسیقی، پرهیز از تداعی حسرت ، تأکید بر یک واژه یا مفهوم ، نمایشیکردن اندیشه ، تعلیق معنا، ابهام آفرینی، فضاسازی، انتقال مفاهیم گسترده ، توسعه زبان و خلق غرابت و آشناییزدایی صورت گرفته است .
البته نیما بیشتر در پی آن بود که زبان شعر را به حالت طبیعی آن نزدیک کند؛ اما همین مسئله سبب شد تا در شعر نو از برخی لفظ پردازیهای غیرضرور سنتگرایان کاسته شود و گروهی از شاعران ، که در پی یافتن شیوه های تازه برای تغییر در هنجارهای زبان معیار و برجسته سازی زبان در شعر خود بودند، ایجاز را به عنوان یکی از شگردهای زبانی مورد توجه قرار دهند.
فرضیه پژوهش این پژوهش بر دو فرضیه استوار است : ١- شاعران معاصر برای دستیابی به ایجاز از شیوه های گوناگون حذف عناصر کلام ، به کارگیری صنایع ادبی ایجازآفرین و کاربرد برخی قواعد علم دستور بهره میگیرند.
از آنجا که نیما در تحول ساختاری و معنایی شعر معاصر نقش عمده ای داشته و به عنوان پیشگام در این زمینه ، راه بسیاری از شاعران بعد از خود را گشوده در استناد به نمونه های کارکردهای هنری ایجاز از شعرهای نیمایی کلیات اشعار او استفاده شده است .