چکیده:
رئالیسم جادویی یا واقعگرایی جادویی، ترکیبی از واقعیت، افسانه و تاریخ است که از جهانبینی سحرآمیز مردم آمریکای لاتین به دنیای ادبیات وارد شد. پرداختن به طردشدهها و ستمدیدهها در بستر واقعیتی آمیخته با خیال، اصل مشترک همة نویسندگان ژانر رئالیسم جادویی است. عبدالرحمن منیف، نویسنده و رماننویس سعودی با تأثیرپذیری از ژانر رئالیسم جادویی، رمان «الأشجار واغتیال مرزوق» را نوشت تا داستان زندگی منصور عبدالسلام و الیاس نخله را بهعنوان افراد طردشده و دورافتاده از جامعه روایت کند. منیف، طردشدگی منصور و الیاس را محصول عقبماندگی جامعة عربی و ظلم مقامات حکومتی میداند. وی در «الأشجار واغتیال مرزوق»، اجازه داده تا منصور و الیاس، روایت رمان را در اختیار بگیرند و با ادبیاتی ویژه که آمیختهای از واقعیت و خیال است، دربارة زندگی خصوصی خود و مسائل جدی و چالشی جهان عرب گفتگو کنند. هدف از این پژوهش، تحلیل فضای انتقادی در رمان معاصر عربی است و انجامش ضرورت دارد، زیرا مطالعة روشهای جدید، در رماننویسی و تأثیر این روشها در توسعه و تحول رمان عربی، بینیاز از بحث و بررسی مستمر نیست. یافتههای پژوهش نشان میدهد که منیف عالمانه و عامدانه دنیای تخیلی تاریکی ساخته است که از دو زوایه باید به آن نگریست: نخست اینکه در «الأشجار واغتیال مرزوق» جایی برای نور، حقوق بشر و کثرتگرایی وجود ندارد و افراد بدون توجه به وابستگی مذهبی یا طبقة اجتماعی، مورد اذیت و آزار قرار میگیرند. دوم اینکه در این رمان، انگیزههای قوی فردی، برای شورش علیه عوامل محدودکنندة انسان وجود دارد. روش پژوهش در رئالیسم جادویی «الأشجار واغتیال مرزوق»، توصیفی-تحلیلی است.
Magical realism is a combination of reality, myth, and history that entered the world of literature from the magical world of Latin American peoples. The concern for the excluded from society and the downtrodden in reality mixed, with imagination, is the common principle of all writers of magical realism. Saudi writer and novelist, Abdul Rahman Munif, wrote the novel Al-Ashjar va Ightiyal Marzouq under the influence of magical realism to tell the life story of Mansour Abdul Salam and Elias Nakhla as excluded people from society. Munif considers the expulsion of Mansour and Elias from society a product of the backwardness of the Arab community and the persecution of government officials. In the novel Munif allowed Mansour and Elias to take control of the novel and discuss their private lives and the challenges of the Arab world with literature that blends reality and imagination. This study aimed to analyze, using a descriptive-analytical method, the critical atmosphere of contemporary Arabic novels, and such a research is necessary because investigating new methods in novel writing and the effectiveness of these methods on the evolution of Arabic novels requires ongoing discussion. The results show that Munif has wisely and deliberately created a dark imaginary world that should be viewed from two perspectives. First, there is no place for light, human rights, and pluralism in the novel, and individuals are persecuted regardless of religious affiliation or social class. Second, there are solid individual motives for rebelling against all the inings that limit humans in this novel.
خلاصه ماشینی:
عبدالرحمن منیف ، نویسنده و رمان نویس سعودی با تأثیرپذیری از ژانر رئالیسم جادویی، رمان «الأشجار واغتیال مرزوق » را نوشت تا داستان زندگی منصور عبدالسلام و الیاس نخله را به عنوان افراد طردشده و دورافتاده از جامعه روایت کند.
یافته های پژوهش نشان میدهد که منیف عالمانه و عامدانه دنیای تخیلی تاریکی ساخته است که از دو زوایه باید به آن نگریست : نخست این که در «الأشجار واغتیال مرزوق » جایی برای نور، حقوق بشر و کثرت گرایی وجود ندارد و افراد بدون توجه به وابستگی مذهبی یا طبقۀ اجتماعی، مورد اذیت و آزار قرار میگیرند.
در پاسخ به سؤال دوم پژوهش ، این فرضیه مطرح است که رمان «الأشجار واغتیال مرزوق » پنجره ای باز به زندگی منیف است ؛ او همانند شخصیت های رمانش به ناچار اهل سفر و جابجایی است تا شاید بتواند یک زندگی انسانیتر، آزادتر و عادلانه تر را در نقطه ای از جهان ، به ویژه جهان عرب به دست آورد یا حداقل بتواند برای به دست آوردنش کاری انجام دهد، زندگی یک چنین افرادی معمولا بین واقعیت و خیال جریان دارد و به آن ها اجازه میدهد تا در فضای رئالیسم جادویی سیر کنند.
برای مثال ، حامد أبو أحمد، در کتاب «الواقعیة السحریة فی الروایة العربیة » (٢٠٠٩) ضمن تحلیل ریشه های رئالیسم جادویی در میراث ادبیات عربی و همچنین معرفی منابع مؤثر در پیدایش رئالیسم جادویی، دربارٔە چند نمونه از رمان های عربی منتسب به این گرایش ، مطالب تحلیلی نوشته است .