چکیده:
از مسائل مهمی که در فقه شیعه، در مورد ناصبی مورد بحث و بررسی واقع شده، معنای ناصبی است. فقیهان شیعه در طول قرنها، دربارۀ اینکه ناصبی چه کسی است، بسیار سخن گفته و محدودۀ نصب را تعیین کردهاند. اهمیت این امر آنجا مشخص میشود که درگیری شیعه و سنی با یکدیگر به بهانۀ رافضیگری یا ناصبیگری، خونهای زیادی بر زمین ریخت و فقهای شیعه بر حفظ کیان اسلام و خون مسلمانان، حدود نصب را برای شیعیان مشخص میکردند تا از اهل سنت متمایز گردند. بنابراین، در طول اعصار مختلف چند معنا برای نصب در متون فقهی شیعه بیان شده است که به نظر میرسد اوضاع زمان فقیه و سیاست حاکم بر آن دوره، در تعیین معنای ناصب نیز تاثیرگذار بوده است. هدف از این مقاله بررسی احکام فقهی ناصبی است که به بررسی مفهوم ناصبی، پیدایش ناصبی گری ، احکام ناصبی، پیشینه تحقیق در این مورد می پردازیم.
خلاصه ماشینی:
بر این اساس گفته شده: «دشمنى و کینه نسبت به أئمّه: که از آن به «نصب» تعبیر شده، حرام، بلکه موجب کفر و نجاست فرد ناصبى است» (7) ج) دشمنی با دوستداران ائمه: ؛ در برخی روایات آمده است که دشمنان پیروان و دوستداران ائمه: نیز ناصبی هستند؛ بهطور مثال امام صادق7 به یکی از شیعیان فرمودهاند: «ناصبی کسی نیست که با ما اهل بیت دشمنی میورزد؛ چون امروز کسی را نمییابی که بگوید من دشمن محمد و آل محمد هستم.
ولی باید دانست روایاتی که دشمنی با شیعه را نصب میداند، به اولویت بر ناصبی بودن دشمنان خود اهل بیت هم دلالت دارند؛ چرا که دشمنی با امامیه به دلیل طرفداری و پیروی آنان از ائمه است و به نحوی این دشمنی، تقاص این تبعیت است (8) بر همین اساس ابن ادریس حلّی در جواب این پرسش که چه فرقی است میان «ناصبی» و «مستضعف»، میگوید: «ناصبی عقیدهای مخالف عقیدة شیعه دارد و با شیعه، به دلیل مذهبش، دشمنی میورزد؛ اما مستضعف کسی است که از اختلاف مذهبی اطلاع ندارد» لذا برخی ناصبی را به دو دسته «کافر» و «محکوم به اسلام» تقسیم کردهاند و گفته شده: «مردمان کماطلاع و جاهل چنین مىپندارند که هر مخالفى در مذهب، ناصبى است؛ ولى این طور نیست» (7) این سه معنا در روایات بیشتر آمده است؛ ولی در مجموع از سخنان ائمه: پنج معنا برای ناصبی برداشت میشود: 1.