چکیده:
توجه به سند در اعتبارسنجی روایات از دیرباز نزد عالمان مسلمان از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده است و در این راستا تلاشهای بسیاری صورت گرفته و سند و رجال این روایات از ابعاد مختلفی مورد تحقیق و بررسی قرار گرفته اند، که حاصل آن کتابخانه ای بسیار غنی و متنوع با موضوعات، عناوین، رویکردها، اغراض و ... مختلفی بوده است. لذا نیاز است تا نگاهی مجدد به این میراث علمی مسلمانان افکند و در تحقیقی مستقل، این تلاشها جمع بندی، گونه شناسی و هدف شناسی گردد. در این مقاله که به صورت توصیفی انجام گرفته، تلاش شده است که دلایل فراوانی تالیفات رجالی و نیز گونه ها و فواید آنها بررسی گردد. در پایان این نتیجه حاصل می شود که مواردی همچون اختلاف و تفاوت حالات و اوصاف راویان و نیز جایگاه برخی از رجالیون و اهمیت نظرات آنها در جرح و تعدیل راویان، از جمله دلایل فراوانی و گوناگونی تالیفات رجالی می باشد.
Paying attention to the document in validating the narrations has long been of special importance to Muslim scholars and in this regard many efforts have been made and the document and the narrators of these narrations have been researched from different dimensions, which results in a very rich library. And it has been various with different topics, titles, approaches, intentions, etc. Therefore, it is necessary to look again at this scientific heritage of Muslims and in an independent study, these efforts should be summarized, typologically and purposefully. In this descriptive article, an attempt has been made to examine the many reasons for Rajali's writings as well as their types and benefits. In the end, it is concluded that issues such as differences and differences in the moods and characteristics of narrators, as well as the position of some rijals and the importance of their views in the modification of narrators, are among the many reasons for the variety of rijali writings.
خلاصه ماشینی:
در کتب طبقات علاوه بـر ترجمـه و شـرح احـوال راوي ، معمولا تاريخ وفات ، کساني که از آنهـا روايـت کـرده و نيـز کسـاني کـه از وي روايت نقل کرده اند و نيز جرح و تعديل آنها- البته به جز طبقه صحابه - ذکر مـي شـود.
البته برخـي مؤلفـان ايـن کتب مانند ابن سعد که کتاب وي مهم ترين تأليف در اين زمينه و يا حتي در زمينـه کتـب رجالي مي باشد (عجلي ، ۱۴۰۵: ۲۷، مقدمۀ محقق )، به اين اشکال پـي بـرده و در صـدد رفـع آن برآمده اند؛ به اين ترتيب براي چنين افرادي که ممکن است در طبقات مختلفي ذکر شـوند در يک جا ترجمۀ مفصل و طولاني و در جاهـاي ديگـر ترجمـه اي کوتـاه و مختصـر ذکـر مـيکنـد (ابـن سـعد، ۱۹۶۸: ۹/۱، مقدمـۀ محقـق ).
۱-۱-۲-کتب با عنوان رجال اين کتب نيز مانند ساير کتب رجالي به ترجمه و شرح احوال و گزيده اي از حوادث تاريخي مربوط به راويان و همچنين در برخي مواقع ذکر تـاريخ ولادت و وفـات آنهـا و شيوخي که از آنها روايت کرده اند و برخـي از رواياتشـان و نيـز راويـان ايشـان پرداختـه است .
ب) رجال کتب خاص اهميت و جايگاه بعضي از کتب حديثي به خصوص کتب ششگانه حديثي و کتـب سنن نزد اهل سنت و نيز کتب اربعه در شيعه باعث شده است که برخي مـؤلفين کتـب رجالي ، تنها به ترجمه و شرح حال و جرح و تعديل راوياني که در اسناد روايات يک يـا چند کتاب از اين کتاب ها آمده اند اکتفا کنند و به بقيه راويان نپردازنـد.