چکیده:
حدیقهالحقیقه را میتوان از متون دیرینهی ادب فارسی بهشمار آورد؛ بهدلیل همین قدمت، واژگان، اصطلاحات و ترکیبات کهن و مهجوری در آن بهکار رفته که برخی از آنها حتی در فرهنگهای لغت هم ثبت نشده است. افزون بر این، بهدلیل اشتباه کاتبان و مصححان، بدخوانیهایی در متنهای کتابتشده یا مصحح راه یافته است که شکل کتابتی پارهای از واژگان و ترکیبات آن را دگرگون کرده و آنها را از اصالت خویش دور کرده است. ضرورت این پژوهش در آن است که واژگان و عبارتهای بهکاررفته در حدیقه، جزو میراث ارزشمند زبان و ادبیات فارسی محسوب میشود و پیشرفتن زبان و ادبیات، فاصلهی اهل زبان را با آنها بیشتر خواهد کرد و ممکن است کشف صورت صحیح آنها با دشواری بیشتری روبهرو گردد. شیوهی انجام کار بهصورت توصیفیتحلیلی و ابزار جمعآوری اطلاعات، منابع کتابخانهای است که در آن، از دستاورد پژوهشهای دیگر محققان این حوزه بهره برده شده است. عمدهترین دستاورد این پژوهش، پیشنهادهایی برای ضبط برخی واژگان و ترکیبات در این منظومه است که مشکل مفهومی پارهای از ابیات را برطرف خواهد کرد.
Hadiqat al Haqiqa is one of the earliest texts in Persian literature that has been used because of this ancient word, terminology, and obscene combinations that Some of which are not even recorded in dictionaries. In addition, due to the mistake of the scribes and correctionists, malfunctions have been found in the scripted or edited texts which has transformed the literary form of some of its vocabulary and combinations and it has taken them away from their originality. It is the necessity of this study that the words and phrases used in this book constitute a valuable legacy of Persian language and literature And the advancement of language and literature will increase the distance between the language and the advancement of language and literature will increase the distance between the language people and it may be more difficult to discover their true face. The way it is done is descriptive-analytical, and the data collection tool is library resources which has benefited from the achievements of other researchers in this field. The main achievement of this research is suggestions for writing some vocabulary and combinations in this poem that will solve the conceptual problem of some of the verses.
خلاصه ماشینی:
تنها در مقاله هاي «تصحيح چند بيت از حديقه ي سنايي، با استفاده از فرهنگ جهانگيري » از خسروي (١٣٩٣)، «تصحيح بيت هايي از حديقه ي سنايي» از عيدگاه طرقبه (١٣٩٥) و «تصحيح چند خطا در آثار چاپي سنايي غزنوي » از نديمي و عطايي (١٣٩٦)، به واژگان و ترکيبات منظومه پرداخته شده است .
٢. تحليل و بررسي روند پژوهش بدين شکل است که ابتدا، صورت ضبط شده ي بيت در تصحيح هاي موجود از حديقه ذکر ميگردد و در ادامه ، شکل پيشنهادي نگارنده ، براي ضبط واژگان و همچنين ، بيان مفهوم آن ها، با شواهدي از متون ادب فارسي ارائه خواهد شد.
توضيحات منابع پيشين مرحوم مدرس رضوي، با برگزيدن واژه ي «عامه »، ساده ترين شکل را ضبط کرده و به همين دليل ، در تعليقات حديقه هم درباره ي اين بيت توضيح نداده است .
٢. شکل پيشنهادي بايد توجه داشت که بيت نخست ، در چند نسخه ي خطي معتبر از حديقه ، ازجمله کابل ، بغدادلي وهبي ، وين و اسعد افندي ، بدين شکل ضبط شده است : ماده مــويان چـو سـوي او پـوينـد آنـک آنـک بـه هـرزه مـيگـوينـــد با اندکي بررسي مشخص ميشود که اين ترکيب در ادب فارسي پيشينه ي کاربرد دارد: ١.