چکیده:
حدیث «لن یفلح قوم ولوا أمرهم امرأة» از احادیث تأثیرگذار در فقه مذاهب خمسه و از مسائل مربوط به ولایت و حکومت زنان است. این مقاله با روش توصیفی تحلیلی و با رویکرد تاریخی منابع، به این پرسش پاسخ داده که تأثیرگذاری حدیث مزبور در طول تاریخ بر فتاوای فقهای مذاهب خمسه چگونه بوده است؟ هدف اصلی از این پژوهش، بررسی سیر ورود این حدیث و پیامدهای فقهی آن در مذاهب خمسه است. نتایج پژوهش حکایت از این دارد که حدیث در قرن نهم وارد مذهب حنفی شده و تأثیر اندک در استنباط فقهی آنان گذاشته و در قرن هفتم وارد کتب فقهی حنبلی و در قرن ششم وارد مذهب مالکی و شافعی شده و هر سه مذهب در تقویت منع ولایت زنان از حدیث بهره بردهاند. همچنین روایت مزبور در قرن ششم به مذهب اثناعشریه نیز ورود پیدا کرده و فقط در ممنوعیت قضاوت زنان از آن استفاده کردهاند.
The hadith Oلن یفلح قوم ولوا امرهم امراهP (A nation can not acquire salvation if its ruler is a woman.) is one of the influential hadiths in the five jurisprudential schools and one of the issues related to the guardianship [wilayat] and ruling of women. This article has answered the question with the descriptive-analytical method and with the historical approach of the sources, what has been the effect of this hadith throughout history on the percepts [fatwas] of the jurists of the five schools? The main purpose of this research is to study the course of the entry of this hadith and its jurisprudential consequences in the five schools. The results of the research indicate that the hadith entered the Hanafi school in the ninth century and had little effect on their jurisprudential inference. In the seventh century, it entered the Hanbali jurisprudential books and in the sixth century it entered the Maliki and Shafi’i schools and the schools have benefited from the hadith in strengthening the refusing women’s guardianship [wilayat]. This narration also entered the sect of the Twelver Shiite narration in the sixth century and was used only in the prohibition of women’s judgment.
خلاصه ماشینی:
» در آن ها مورد استنباط قرار گرفته اسـت ، در جدول زير ارائه ميشود: جدول (٣): تاريخ گذاري استفاده از حديث لن يفلح در منابع فقهي حنفي بر اساس سال وفات مؤلف نام کتاب , سال وفات مؤلف فتح القدير , ٨٦١ البحر الرائق شرح کنز الدقائق , ٩٧٠ فتح باب العناية بشرح النقاية , ١٠١٤ مجمع الأنهر في شرح ملتقي الأبحر , ١٠٧٨ الدر المختار شرح تنوير الأبصار و جامع البحار , ١٠٨٨ رد المختار علي الدر المختار , ١٢٥٢ ٢.
مهم ترين کتب فقهي مالکي کـه حـديث در آن ها آمده است ، در جدول ذيل ارائه ميشود: جدول (٥): تاريخ گذاري استفاده از حديث «لن يفلح ...
پيامدهاي فقهي حديث در مذهب حنفي در اين جا به تأثيرگذاري حديث «لن يفلح » در گسترة امامت صغري، قضاوت و امامت کبري زنـان در مذهب حنفي پرداخته ميشود: امامت صغراي زنان : حنفيان در هيچ يک از کتاب هاي شان بر منـع امامـت صـغراي زنـان بـه ايـن حديث استدلال نکرده اند، در حاليکه امامت زنان را براي مردان جايز نميداننـد، و فقـط امامـت زنـان براي زنان در اين مذهب جايز است (رغيناني، متن بداية المبتدي في فقه الإمام أبيحنيفة ، بيتا: ١٦).
٥. در فقه حنبليها نيز با وجود ذکر آن در مسند امام احمد حنبل ، اين حديث وارد مباحث فقهي نميشود؛ اما فقط در قرن هفتم هجري است که ابن قدامه مقدسي از اين حديث استفاده ميکند و طبق سنت فقهيشان که مبتني بر حديث است ، در جهت تقويت ممنوعيت امامت صغري، کبري و قضاوت زنان از آن بهره ميبرند.