چکیده:
دكتر سيّد علياكبر حسيني يكي از چهار شخصيت علمي و مؤسسين «شوراي بررسي متون و كتب علوم انساني» در سال 1374 ميباشد. وي همواره در طول ساليان با وجود مسئوليتهاي گوناگوني كه داشت، مشاركت و اهتمام بر رسالتها و وظايف ويژة اين شورا در حوزه مسايل علوم انساني كشور را مدّنظر قرار ميداد وحتّي در سالهاي پاياني عمر خويش ، با وجود مشكلات بسيار، امّا پيگير اين امر بود.
اين مقاله با مرور بر اسناد باقيمانده از حضور ايشان و نيز رياست گروه علوم تربيتي شورا، ضمن تحليل اين اسناد بدنبال پاسخ به دو پرسش است: 1- حساسيّتها و تاكيدات استاد در حوزه علوم انساني به ويژه از زاويه رسالتهاي شوراي بررسي متون چه بوده؟ 2ـ نزد استاد حسيني مهمترين معيارهاي نقد و داوري علمي در حوزه علوم انساني و از منظر وظايف شورا چيست؟ البته پرسش نخست مقدمة مسألة اصلي مقاله خواهد بود و آنچه اهميت اين دو سوال را دو چندان ميكند اين كه اولاً استاد حسيني يكي از شخصيتهاي صاحبنظر در حوزةعلوم انساني كشور محسوب ميشد و خود در اين خصوص صاحب رأي،نظريه و مسلك ويژه بود و ثانياً به دليل رشتة تخصصياش علماً و عملاً به حوزة نقد در علوم انساني تعلّق خاطر داشت.
اين اَسناد نشان ميدهد كه در حوزه علوم انساني و از زاوية رسالتهاي شورا، مسايل زير مورد تأكيد ايشان بود:
1ـ حساسيّت و عطف توجه به مسأله علوم انساني اسلامي و ضرورت تحليل علمي، منطقي و پژوهشي آن 2ـ ضرورت توجه به كارهاي انجام شده در زمينه علوم انساني اسلامي توسط مراكز حوزوي و دانشگاهي 3ـ حساسيت نسبت به موضوعات ديني و اسلامي و به ويژه نسبت تعليم و تربيت با سيرة علمي و عملي امام علي(عليهالسلام) 4ـ طرح وحدت بخشي به مطالعات علوم انساني كشور 5ـ اهتمام به اهميت كار شوراي بررسي متون و ضرورت ارتقاء جايگاه قانوني آن 6ـ ضرورت ارتباط شورا با ساير مراكز 7ـ ضرورت معرفي كار شورا با ارائة محصولات و دستاوردهاي جديد آن 8ـ اهميت نظم و برگزاري جلسات و پرهيز از تعطيلي 9ـ تاكيد بر رسالت اصلي شورا در نقد و بررسي متون درسي دانشگاهي 10ـ ضرورت توجه به معيارهاي علمي در كنار معيارهاي ارزشي براي انتخاب شوراهاي علمي 11ـ ضرورت نقد مدام سرفصل دروس دانشگاهي و ارائة سرفصلهاي دورهاي و جديد 12ـ ضرورت تماس مستقيم دانشجويان با متون درسي و متنخواني براي بالا بردن تواناييهاي علمي 13ـ ضرورت بررسي روند وضعيت رشته علوم تربيتي در دانشگاههاي ايران و14ـ ضرورت انجام وظايف در حدّ اعلاء و كمال خود به عنوان يك رسالت ايماني و اسلامي.
همچنين در حوزة معيارهاي نقد و داوري علمي ميتوان پارهاي از كدهاي زير را در مجموعة نظرات ارائه شده توسط ايشان در جلسات شوراي بررسي متون بدست آورد:
1ـ در نقد يك اثر علمي از هر گونه سوگيري و تعصّب بايد پرهيز شود 2ـ در نقد و بررسي متون بايد توأمان به داوري علمي و داوري ارزشي توجه كرد 3ـدر خصوص معيارهاي نقد و ارزيابي بايد به يك توافق نسبي دست يافت 4ـ به آزادگي و آزادانديشي در حوزه فكر و نظر بايد اهتمام جدّي داشته و ذهن نقّادانه را با ايجاد محدوديتهاي غير ضرور خسته نكرد. 5ـ بايد به فهم چيستي نقد توجه كنيم 6ـ ارزيابي علمي و ارزشي در كارهاي ترجمه احتياج به ملاكها و شيوههاي خاص خود دارد 7ـ رعايت امانت و مستند بودن نقد يكي از ضرورتهاي ارزيابي علمي شناخته ميشود.