چکیده:
چکیده ادبیات منظوم غنایی دنیایی از رازهای ارتباطی است که از طریق شاخه های علوم چند دانشی و ارتباطی می توان مفاهیم پیچیده ی غیرکلامی را از بطن آن استخراج کرد . تغییرات فیزیولوژی و کنش های حرکتی و رفتاری به نوعی راهی برای خلق مفاهیم و ترکیبهای گوناگون از طریق ارتباطات و رفتارهای زبان بدن می باشد و ارتباطی شگرف و عمیق با مخاطب برقرار می سازد .در این مقاله نگارنده با پژوهشی درعلوم ارتباطات و بین رشته ای ، ارتباطات غیرکلامی منظومۀ خسرو و شیرین را بررسی نموده و تلاش شده پیام هایی را که شاعر کوشیده است از طریق ارتباطات غیرکلامی nonverbal communication به خواننده منتقل کند آشکار نماید. نظامی بااستفاده از کارکردهای غیرکلامی زبان علامات، زبان عمل و زبان اشیاء دراین منظومه فضای دراماتیک ایجاد کرده است که در این مقاله به تحلیل این کارکردها پرداخته میشود.نتیجۀ بررسیها نشان میدهد که ازمیان این فرایندهای ارتباطی، « حرکات و اشارات اندام» و « ارتباطات چشمی»، نقش بسزایی در جریان انتقال مفاهیم و پیام ها ایفا میکنند.
خلاصه ماشینی:
بـر ايـن اساس با روش توصيفي – تحليل و رويکردي بين رشـته اي و بهـره گيـري از يافتـه هـاي علـوم ارتباطات ، نشانه هاي غيرکلامي در منظومۀ خسرو و شيرين بررسي مي شود همچنين نشـان داده مي شود که ارتباط غيرکلامي گاهي به صورت مسـتقل و گـاهي بـه صـورت مکمـل ارتباطـات کلامي در منظومه کاربرد دارد.
٥ زبان عمل « زبان عمل يکي از اساسي ترين وسـايل بيـان و نشـان دادن عواطـف و هيجانـات بشـري اسـت هرچند اين هيجانات در بسياري از ما به گونه اي غيرارادي شکل گرفته و منعکس ميشود اما هر اندازه فرد به خود وقوف داشته و خويشتن خويش را در کنترل داشـته باشـد آنهـا را بـا اسـتادي خاصي به کار مي برد و بروزميدهد و نميگذارد کـه رفتـار او نشـأت گرفتـه از ايـن هيجانـات باشد.
» (وينرايت ، ١٣٩٣ : ٨٥) تغيير رنگ چهره عکس العمل غيرارادي است که براساس طبيعت و تداوم شرايط بـه شـکلهاي متفاوتي خود را نشان مي دهد گاهي بدون اينکه دست خودمان باشد بنا به مقتضيات عاطفي که در آن قرار داريم صورتمان سرخ يا سفيد مي شود: شده از سرخ رويي تيز چون خار خوشا خاري که آرد سرخ گل بار ( نظامي،١٣٨١ : ٢٠٢) حرکات و حالات چهره به عنوان مهم ترين جنبه از زبان بدن در منظومۀ خسرو و شيرين را مي تواند به سه حالت ١- خنده ٢- گريه ٣- ساير حالات و حرکات چهره تقسيم کرد .