چکیده:
ترجمه متن فعالیتی زبانی --ادبی و پل ارتباطی فرهنگک و دانش میان اقوام و یکی از
راههای آشنایی تمدنها است نخستین شرط آن آشنایی با یک زبان بیگانه و مهارت در زبان
مقصد است. هدف از ویرایش ترجمه نیز ارائة متنی روشن و سلیس به خواننده است. ذهن
ویراستار در بین مثلث نویسنده، خواننده و متن قرار می گیرد و دانش ویرایش می کوشد تلفیق
درستی در این میان ایجاد کند. ویرایش نقشی مهم و ارزشمند در انتقال بهینة معنا و مفهوم متن
دارد؛ همت ویراستار معطوف به این است که با ویرایش درست و پاکیزهای که انجام میدهد
اثر نویسنده یا ترجمة آن به نحو مطلوب و هرآنچه در ذهن نویسنده بودهاست، به دست
مخاطب و خواننده برسد. از مهمترین آسیبپذیری متن میتوان به غلطهای دستوری و
نگارشی ترجمه و نیز گرتهبرداریها اشاره کرد، افزون بر این قالبهای کلیشهای» درازنویسی،
اشکالات منطقی و نداشتن دقت معنایی در اثر از دیگر آسیبهای متن است؛ همچنین
نپرداختن به شیوة اسناددهی متقن و دقیق از مسائلی است که ترجمه را با خطا مواجهمیسازد.
در این پژوهش سعی شد با بررسی مهمترین ابعاد آسیبپذیری متن ترجمهای، بهصورت
موردی به هرکدام از آسیبهایی که در فرایند ترجمه متن رخمیدهد، اشاره و توصیههایی
برای رفع آن پیشنهاد شود. مهمترین این آسیبها ورود عناصر دستوری و الگوهای ساختاری
و قالبی و فرهنگی زبان مبدا است.
خلاصه ماشینی:
«ارزيابي اثر براي تعيين مناسب بودن آن براي چـاپ ، بررسـي تـوان مترجم در انتقال پيام به فارسي ، انطباق متن با اصول زبـان فارسـي و ضـوابط انتشـاراتي ناشـر، تضمين صحت متن ، مقابله متن با اصل حذف اضافات نالازم ، افزودن توضيحات در حاشيه يا پانويس و تصحيح اشتباهات ادراکي مترجم ، از جمله کارهايي است کـه در فراينـد ويـرايش متون ترجمه شده انجام مي گيرد» (هاشمي ميناباد، ١٣٧٤: ١٠٨-١١١).
ويراستاري که به ترجمۀ اثر همت مي گمارد بايستي با اشراف به مطالب فوق تمامي تلاش خود را مصروف اين موضوع نمايد که کار انتقال مفهوم به مخاطب بـه بهتـرين شـکل انجـام شود؛ حال ، اگر ويراستاري شايستگي هاي لازم براي انجام چنين مهمي را نداشته باشد، نه تنهـا از اختلال ارتباطي متن نمي تواند بکاهد؛ بلکه ممکن است ايرادات ديگـري بـر مـتن بيفزايـد.
نجفـي در مقالـۀ خـود، بـا برشمردن انواع آن (گرته برداري از اصطلاحات و ترکيبات ، گرته برداري معنـايي و نحـوي )، توجه ويراستار به اين گرته برداري ها را يادآور شده است (نجفي ، ١٣٦١: ٤-١٥) افزون بر آن ، گاه زيان هاي زيادي از اسـتفاده مترجمـان شـتاب کـار بـازاري الگـوي زبـاني بيگانـه بـه مـتن مي بينيم ، تعبيرات و ترکيباتي چون «سهيم شـدن در خـاطرات »، «تقسـيم کـردن شـادي »، «فـرار مغزها»، «در رابطه با»، «يکبار براي هميشه »، «بيشـتر و بيشـتر»، و «دوبـاره و دوبـاره »، نمونـه اي ديگر، ترکيب «به + عنوان » معادل «as» در انگليسـي اسـت کـه روشـن نيسـت آن را بايـد در شمار کدام يک از ادات دستور زبان فارسي دسته بندي کرد و اغلب مي تـوان آن را از جملـه حذف نمود.