چکیده:
ترجمه، بازسازی و بازآفرینی یک متن در زبانی دیگر است که مستلزم تسلط کامل مترجم به عناصر و دلالتهای درون و برون زبانی متن مبدأ و نیز دلالتها و نشانههای متنی و غیرمتنی زبان مقصد است و به معادلیابی و انتقال واحدها و صورتهای زبانی محدود نمیشود. ارتباط تنگاتنگ میان زبان فارسی و عربی باعث دادوستدهای پرشماری بین این دو زبان شده که از جملۀ آنها ترجمۀ کتاب «مرزباننامه» سعدالدین وراوینی توسط ابن عربشاه در سدۀ نهم است. ابن عربشاه در ترجمۀ خود، رویکردی اقتباسی و آزاد اتخاذ کرده و کوشیده با ایجاد دگردیسی و بازآفرینی متن اصلی بر ترجمه خود، لباس تألیف بپوشاند. پژوهش پیشرو با تکیه بر الگوی وینه و داربلنه و با هدف ارزیابی و کیفیتسنجی ترجمۀ ابن عربشاه و تبیین میزان بهرهگیری او از مؤلفههای ترجمۀ اقتباسی سامان یافته است. با توجه به گستردگی حجم کتاب، باب پنجم آن به عنوان پیکرۀ پژوهش مورد بررسی قرار گرفت. برآیند پژوهش نشان داد که «فاکهۀالخلفاء» ترجمهای اقتباسی از مرزباننامه است و مترجم با کاربست معادلهای همسو با زبان مقصد، جایگزین کردن عبارات ساده به جای ساختارهای پیچیده، افزایش و کاهش معنای واژگان، زبان ترجمه را عادی و طبیعی کرده است. در تطبیق ترجمۀ ابن عربشاه با الگوی وینه و داربلنه نیز مشخص شد که مترجم از رهگذر ترجمۀ غیرمستقیم و با بهرهگیری از تکنیکهای جابهجایی، تغییر بیان، معادلیابی و اقتباس، دگرگفتی دیگر از اثر گرانسنگ «مرزباننامه» ارائه داده است. مؤلفه جابهجایی پربسامدترین مؤلفه است و دو مقولة اطناب و افزودهسازی بیشتر در سطح عبارت و جمله بهکار رفته و اطنابگویی باعث شده در مجموع حجم فاکهۀالخلفاء نسبت به مرزباننامه افزایش یابد. مؤلفۀ تغییر بیان پس از جابهجایی، پرکاربردترین مؤلفه است.
The close connection between Persian and Arabic language and literature has led to numerous exchanges between the two languages. Among them is the translation of Saad al-Din Varavini's book "Marzbannameh" by Ibn Arabshah in the ninth century. Ibn Arabshah has taken an adaptive and free approach in his translation and tried to disguise his translation by creating a metamorphosis and recreating the original text. The present study is based on the model of Vinay and Darbelnet and aims to evaluate the quality of Ibn Arabshah's translation and explain his use of the components of adapted translation. Due to the wide volume of the book, its fifth chapter was examined as a body of research. The result of the research showed that "Fakheh al-Khalifa" is an adapted translation of Marzbannameh and the translator has made the translation language normal by substituting simple expressions instead of complex structures, increasing and decreasing the meaning of words, and using equivalents in the target language. In adapting his translation to the model of Vinay and Darbelnet, it was also found that the translator has presented another metamorphosis of the precious work of "Marzbannameh" through indirect translation and using the techniques of transposition, modulation, equivalence, and adaptation. He brought the target text closer to the horizon of the Arabic-speaking reader in a way that, in addition to providing a readable context, enabled the Arabic-speaking reader to communicate well with the text.
خلاصه ماشینی:
بازشناسي مؤلفه هاي دگرديسي در ترجمۀ ابن عربشاه از مرزبان نامه با تکيه بر الگوي وينه و داربلنه سولماز غفاري دانشجوي دکتري زبان و ادبيات عربي، دانشگاه بوعلي سينا، همدان ، ايران سيد مهدي مسبوق استاد، گروه زبان و ادبيات عربي، دانشگاه بوعلي سينا، همدان ، ايران صديقه زودرنج استاديار، گروه زبان و ادبيات عربي، دانشگاه بوعلي سينا، همدان ، ايران چکيده ترجمه ، بازسازي و بازآفريني يک متن در زباني ديگر است که مستلزم تسلط کامل مترجم به عناصر و دلالت هاي درون و برون زباني متن مبدأ و نيز دلالت ها و نشانه هاي متني و غيرمتني زبان مقصد است و به معادل يابي و انتقال واحدها و صورت هاي زباني محدود نميشود.
در تطبيق ترجمۀ ابن عربشاه با الگوي وينه و داربلنه نيز مشخص شد که مترجم از رهگذر ترجمۀ غيرمستقيم و با بهره گيري از تکنيک هاي جابه جايي، تغيير بيان ، معادل يابي و اقتباس ، دگرگفتي ديگر از اثر گرانسنگ «مرزبان نامه » ارائه داده است .
جابه جايي از فعل به اسم متن مرزبان نامه : خود را در مقاسات آن شريک گرداند (وراويني، ١٣٧٦) ترجمۀ عربي: المشارکۀ في النوائب (ابن عربشاه ، ١٤٢١) 1- House, J.
جابه جايي در ترجمه زمان فعل ها متن مرزبان نامه : بزرجمهر مشاهده ميکرد و پوشيده ميداشت (وراويني، ١٣٧٦) ترجمۀ عربي: شاهد بزرجمهر هذا الأمر فما أبداه و لا أنهاه (ابن عربشاه ، ١٤٢١) ٦-١-٢.
Study of Lexical Equivalence Methods in Translating Advertising and Commercial Texts from English to Persian.