چکیده:
انتخاب بخشهایی از متون کهن و توضیح دشواریهای آنها در قالب گزیدههای دانشگاهی برای تدریس در رشتة زبان و ادبیات فارسی از تألیفاتی است که در سالهای اخیر افزایش یافته است. کتاب شاهنامه(1) نامورنامه شهریار که توسط انتشارات سمت منتشر شده، یکی از این گزیدههاست که حاصل دقت نظر شاهنامهشناس برجسته، سجاد آیدنلو است که کتابی درخور را برای دانشجویان فراهم آورده است. با وجود مزایای فراوان این کتاب ازجمله: انتخاب سه داستان از شاهنامه بجای یک داستان، تنطیم مطالب کتاب در حجمی مناسبِ یک ترم، طرح مباحث مهم مربوط به فردوسی و شاهنامه بر پایة آخرین پژوهشهای شاهنامهشناسی، و ... پارهای نارساییها نیز در تدوین آن به چشم میخورد که در مقالة حاضر در سه بخش به آنها پرداخته شده است: نارساییهای ناشی از انتخاب ابیات برای گزیدههای داستانها، نارساییهای مربوط به شرح و توضیح ابیات، و نارساییهای مربوط به نسخة استفادهشده در گزیده و فقدان توضیحی در بارة آنها. نگارنده امیدوار است با اصلاح این نارساییها، این کتاب ارزشمند بیش از پیش منقح شود.
Selection of excerpts from ancient texts and explanation of their difficulties in the form of academic excerpts for teaching in the field of Persian language and literature is one of the works that has increased in recent years. Accurately selecting parts of texts and explaining their difficulties can help students better understand ancient texts and of course, the preparation of such books requires a great deal of expertise and a great deal of care and patience. Shahnameh's book (1) Shahriyar Namvarnameh published by Samt Publications is the result of the attention of prominent Shahnameh scholar Sajjad Aydenlo who has provided a well-deserved book for students. Despite the many benefits of this book including selecting three stories from the Shahnameh instead of one, arranging the contents of the book in a decent volume for one semester, designing important topics related to Ferdowsi and Shahnameh based on the latest Shahnameh researches and..., there are some shortcomings in its compilation that have been addressed in the present article. These deficiencies include the shortcomings of choosing the verses for the excerpts of the stories, the failures to explain and explain the verses, and the shortcomings of the version used in the excerpts, and the lack of explanation about them. The author hopes that by revising these shortcomings, this valuable book will become more disciplined.
خلاصه ماشینی:
از نظر منطق روایی، بیت مذکور نمیتواند دنبالۀ این ابیات قرار بگیرد؛ چراکه هم با بیت قبـل مبنی بر این که او هنوز جنگ نمیداند در تناقض اسـت و هـم جنگجـو شـدن سـهراب در آینده نمیتواند ادامۀ اندیشۀ رستم در این مورد خاص باشد؛ عـلاوه بـر اینکـه ایـن بیـت در شاهنامه مربوط به افکار رستم نیست و بخشی از گفته های تهمینه در نامه ای است کـه بـرای رستم میفرستد و در آن از سهراب سخن میگوید و از آنجا که نامـۀ مـذکور حـذف شـده ، بهتر است این بیت نیز حذف شود.
این دو شاهد هم مـیتوانـد نمونه های دیگری از این معنی برای واژة مذکور در شاهنامه باشد: بدو گفت خیره منه سر به خواب بـــرو تازنـــان نـــزد افراســـیاب (فردوسی، ١٣٨٦،ج ٢: ٢٥٩) پس آن ترک خیره زبان برگشاد به پیش زواره سـخن کـرد یـاد (همان : ٤٠٨) حکیم این جهان را چو دریا نهاد برانگیختـــه مـــوج ازو تنـــدباد (آیدنلو، ١٣٩٦: ٥٠) در توضیح «حکیم » نوشته اند: «حکیم هم میتواند بـه معنـای "خداونـد" باشـد کـه ایـن جهان را چونان دریایی آفریده است و هم اشاره به خود فردوسی یا هر انسان خردمند دیگـر که این جهان را به دریـایی تشـبیه مـیکنـد» (همـان : ٦١).