چکیده:
در هر نظام حقوقی، نظام دادرسی کیفری دارای اهدف روشنی است. در نظام حقوقی ایران، با توجه به متأثر بودن این نظام از آموزههای مذهبی و التفات به اقتضائات بومی و شرایط بزهکاری در جامعه دارای اهدافی از قبیل تأمین عدالت، تحقق اصل حاکمیّت قانون و شرع، برقراری امنیّت، وصول به اصلاح و درمان و ترمیم خسارات های وارد بر بزه دیده است. پیداست که برخی از این اهداف همانند عدالت، بر سایر اهداف تقدّم رتبی دارد. با نگاهی به مبانی نظام حقوق اسلامی مشخّص است که نمی توان از هدف واحد برای دادرسی کیفری سخن به میان آورد، بلکه طیفی از اهداف متنوع را می توان در نظر گرفت. در این میان، وصول به اهداف مورد نظر شریعت نیز از جمله اهداف اصلی نظام دادرسی کیفری در ایران است. کامیابی یا ناکامی این نظام را باید در پرتو اهداف یاد شده تبیین و مشخص کرد.
در این نوشتار با روش توصیفی - تحلیلی تلاش شده است که اهداف گوناگون نظام دادرسی کیفری با تأکید بر آموزه های اسلامی تبیین و مشخّص شود. تأمین اهداف یاد شده، موجب برقراری امنیّت در جامعه و تحقّق اصل حاکمیّت قانون و پیشگیری از هرج و مرج در جامعه میشود.
Abstract: In any legal system, the criminal justice system has clear goals. In the Iranian legal system, due to the influence of this system from religious teachings and attention to indigenous needs and delinquent conditions in society, it has goals such as providing justice, realizing the rule of law, establishing security, receiving reform and treatment, and Repair of damages to the victim. It is clear that some of these goals, like justice, take precedence over others. Looking at the basics of the Islamic legal system, it is clear that we can not talk about a single goal for criminal proceedings, but a range of different goals can be considered. In the meantime, achieving the goals of Sharia is one of the main goals of the criminal justice system in Iran. The success or failure of this system must be explained in the light of the above objectives.In this article, with a descriptive-analytical method, an attempt has been made to explain the various goals of the criminal justice system with an emphasis on Islamic teachings. Achieving these goals will lead to the establishment of security in society and the realization of the principle of the rule of law and the prevention of chaos in society.
خلاصه ماشینی:
در نظام حقوقي ايران ، با توجه به متأثر بودن اين نظام از آموزه هاي مذهبي و التفات به اقتضائات بومي و شرايط بزهکاري در جامعه داراي اهدافي از قبيل تأمين عدالت ، تحقق اصل حاکميت قانون و شرع ، برقراري امنيت ، وصول به اصلاح و درمان و ترميم خسارات هاي وارد بر بزه ديده است .
با نگاهي به مباني نظام حقوق اسلامي مشخص است که نمي توان از هدف واحد براي دادرسي کيفري سخن به ميان آورد، بلکه طيفي از اهداف متنوع را مي توان در نظر گرفت .
در اين نوشتار با روش توصيفي - تحليلي تلاش شده است که اهداف گوناگون نظام دادرسي کيفري با تأکيد بر آموزه هاي اسلامي تبيين و مشخص شود.
به طور کلي هدف اين است که با ارائه هر مدل ، جنبه هايي از قبيل حقوق متهم و بزه ديده که بيشتر مورد توجه قرار مي گيرد، شناسايي و معرفي گردد ( Kent ١٩٩٩ :٦٧٢,Roach) تا نظام ها و مدل هاي مختلف آئين دادرسي کيفري بتوانند از محاسن و مزايا و دستاوردهاي اين مدلها بهره جويند.
با اين که در نگاه نخست به نظر مي رسد که حوزه عمل در آئين دادرسي کيفري به صورت کامل از حوزه انديشه و نظر بيگانه است ؛ اما با تأمل در جهتگيري نظام هاي آئين دادرسي کيفري مشخص مي شود که در وراي هر عمل و اقدامي، رويکردي نظري وجود دارد که بدون توجه نسبت به آن حتي نمي توان محتوا و مفاد اقدام عملي را فهم کرد.
بر اين اساس يکي از اهداف برجسته نظام دادرسي کيفري اسلامي برقراري امنيت همه جانبه در جامعه است .