چکیده:
در پی توافق صورتگرفته در سال 2015 پیرامون برنامه هستهای ایران و تنظیم برجام، مقرر گردید اِعمال کلیه تحریمهای شورای امنیت علیه ایران با تصویب قطعنامهای ازسوی این نهاد ملغی شود؛ ولی در آگوست 2020، کشور آمریکا که پیشتر با خروج رسمی از برجام، به عضویت خود در این سند خاتمه بخشیده بود، مدعی نقض اساسی تعهدات برجامی توسط ایران شد و با این ادعا، خواستار فعالکردن مکانیسم ماشه و بازگرداندن مجدد تحریمهای بینالمللی گردید. این اقدام آمریکا، مباحثی را درخصوص میزان مشروعیت قانونی آن برانگیخت. برایناساس، پژوهش حاضر در راستای پاسخگویی به این سؤال به نگارش درآمد که اقدام آمریکا در فعالسازی مکانیسم ماشه تا چه اندازه از نقطهنظر اصول و قواعد حقوق بینالملل مشروعیت دارد؟ حاصل مطالعات توصیفی ـ تحلیلی نگارندگان، مبتنیبر منابع کتابخانهای و تحلیل اسناد مربوطه، مؤید آن است که برجام، یک توافقنامه سیاسی و مستقل از قطعنامه 2231 بوده و آمریکا با خروج از این سند، دیگر «عضو مشارکتکننده در برجام» نبوده و درنتیجه، فاقد صلاحیت قانونی برای فعالکردن مکانیسم ماشه است. همچنین ادامه یکجانبهگرایی این کشور، جز تضعیف سازمان ملل متحد و ایجاد فضای هرجومرج در محیط بینالمللی، دورنمای دیگری را پیش روی جامعه بینالمللی قرار نخواهد داد.
Following an agreement reached in 2015 on Iran's nuclear program and the regulation of the joint comprehensive plan of action(JCPOA), it was decided that all Security Council sanctions against Iran would be lifted with the adoption of a resolution by this body. However, in August 2020, the United States of America which had previously terminated its membership in the JCPOA by formally withdrawing from it, claimed that Iran had violated its JCPOA commitments and called for the activation of the Snapback and reimposition of International sanctions. This US action, sparked debates about its legal legitimacy. Accordingly, the present study was conducted in order to answer the question of how legitimate is the US action in activating the snapback from the perspective of the principles and rules of international law? The results of the authors descriptive-analytical study, based on library sources and the analysis of relevant documents confirm that JCPOA is a political agreement independent of Resolution 2231 and the United States is no longer a participating State of JCPOA after being withdrawn from this document and as a result, it lacks the legal authority to activate the snapback mechanism. In addition, the continuation of unbridled unilateralism in this country offers no other perspective to the international community, other than weakening of the United Nations and the creation of international anarchy.
خلاصه ماشینی:
امکان سنجي اعمال مکانيسم ماشه برجام توسط آمريکا ازمنظر حقوق بين الملل 1 سيد حسين موسويفر 2 مهناز رشيدي 3 کيوان اقبالي تاريخ دريافت : ١٣٩٩/٠٧/١٥ تاريخ پذيرش نهايي: ١٤٠٠/٠٦/١٨ نشريه علمي آفاق امنيت / سال چهاردهم / شماره پنجاه و يکم ـ تابستان ١٤٠٠ : ٢١٦-١٩٩ چکيده در پي توافق صورت گرفته در سال ٢٠١٥ پيرامون برنامه هسته اي ايران و تنظيم برجام ، مقـرر گرديـد اِعمـال کليه تحريم هاي شوراي امنيت عليه ايران با تصويب قطع نامه اي ازسوي اين نهاد ملغي شود؛ ولـي در آگوسـت ٢٠٢٠، کشور آمريکا که پيش تر با خروج رسمي از برجام ، به عضويت خود در اين سند خاتمـه بخشـيده بـود، مدعي نقض اساسي تعهدات برجامي توسط ايران شد و با اين ادعـا، خواسـتار فعـال کـردن مکانيسـم ماشـه و بازگرداندن مجدد تحريم هاي بين المللي گرديد.
(Ibid: 37) چکيده اين روند در بندهاي ١١ و ١٢ قطع نامـه ٢٢٣١ شـوراي امنيـت ، کـه برجـام را موردتأييد قرار داده ، به شرح ذيل ملحوظ شده است : هرگاه يکي از «کشورهاي مشارکت کننده در برجام »٢ معتقد به نقض اساسي تعهـدات يکي ديگر از طرفين برجام باشد، شوراي امنيـت ظـرف ٣٠ روز از دريافـت ابلاغيـه دولـت مدعي نقض ، تمديد لغو تحريم هاي شوراي امنيت را به رأي ميگذارد و اگـر در مهلـت ١٠ روز از ابلاغيه ذکرشده هيچ يک از اعضاي شوراي امنيت ، پيش نويس چنين قطـع نامـه اي را براي رأي گيري ارائه نکند، رئيس شورا موظف خواهد بود تا پيش نويس قطـع نامـه را تهيـه کرده و نهايتاً در مدت ٣٠ روز از تاريخ ابلاغيه مذکور، آن را به رأي گذارد و شورا، قصد خود مبنيبر درنظرگرفتن ديدگاه هاي دولت هاي درگير را در موضوع و هر نظريه هيأت مشورتي موجود در برجام درخصوص موضوع ، ابراز ميدارد (١١ :٢٠١٥ ,Security Council).