چکیده:
بیشتر رژیمهای حقوق مدنی و مسؤولیت مدنی بر اصل تعادل بین زیان و جبران خسارت زیاندیده تأکید میکنند. اصل جبران خسارت در حقوق فرانسه، بدون استثناء بوده و در حوزه قراردادها و مسؤولیت مدنی کاربرد مشابهی دارد. در حقوق ایران، چنانکه خواهیم دید، این اصل مورد تردید است و بهتر است آن را اصل تعادل بین ضرر و جبران خسارت بنامیم.
به نظر میرسد این اصل، بهطور ویژه در خصوص شروط غیر منصفانه در قراردادهای مصرف، فاقد کارآیی لازم است. در حقوق فرانسه، این شروط در قراردادهای مصرف، که یک طرف آنها حرفهای و طرف دیگر مصرف کننده است ممنوع است شرط ممنوع از قرارداد حذف میشود و مابقی قرارداد معتبر باقی میماند و مصرفکننده میتواند خسارت را مطابق با اصل تعادل بین زیان و جبران خسارت، دریافت کند. در حقوق ایران، ادعای بطلان مستند به هیچ قانونی نیست و ضمانت اجرای موجود نیز بازدارندگی لازم را برای پیشگیری از وروود زیان ندارند. این مطالعه نشان میدهد که در هر دو نظام حقوقی، قانون حمایت از مصرفکنندگان به طور مؤثر از شروط ناعادلانه قراردادی، پیشگیری نمیکنند؛ زیرا اصل تعادل کامل بین زیان و جبران آن، سبب ایجاد انگیزههای کافی و مؤثر برای طرفین نمیشود. بنابراین ضرورت دارد خسارات تنبیهی در هر دو نظام حقوقی مورد مطالعه به عنوان یک وسیله انگیزشی کارآمد، برای جلوگیری از خطاهای سودآور مورد توجه قرار گیرد.
Most civil law and civil liability regimes emphasize the principle of balance between loss and the amount of damages awarded to the injured party. The principle of compensation in French law is without exception and has a similar application in the field of contracts and civil liability. In Iranian law, as we will see, this principle is questionable and it is better to call it the principle of balance between loss and compensation. This principle seems to be ineffective, especially with regard to unfair terms in consumer contracts. Under French law, these terms are prohibited in consumer contracts, where one party is a professional and the other party is a consumer. The forbidden term is removed from the contract, the rest of which remains valid. In Iranian law, the claim of invalidity is not documented in any laws and the existing enforcement sunctions does not have the necessary deterrent to prevent the losses. This study shows that in both legal systems, consumer protection laws do not effectively prevent contractual unfair terms, because the principle of full balance between loss and compensation does not create sufficient and effective incentives for the parties. Therefore, it is necessary to consider punitive damages in both legal systems as an effective incentive to avoid Lucrative faults. Consumer contracts - Punitive damages – Lucrative faults - Unfair terms.
خلاصه ماشینی:
در حقوق فرانسه ، این شروط در قراردادهای مصرف ، که یک طرف آنها حرفه ای و طرف دیگر مصرف کننده است ممنوع است شرط ممنوع از قرارداد حذف میشود و مابقی قرارداد معتبر باقی میماند و مصرف کننده میتواند خسارت را مطابق با اصل تعادل بین زیان و جبران خسارت ، دریافت کند.
این مطالعه نشان میدهد که در هر دو نظام حقوقی، قانون حمایت از مصرف کنندگان به طور مؤثر از شروط ناعادلانه قراردادی، پیشگیری نمیکنند؛ زیرا اصل تعادل کامل بین زیان و جبران آن ، سبب ایجاد انگیزه های کافی و مؤثر برای طرفین نمیشود.
R نیز فهرستی از شروط را مقرر میکند که در همه انواع قراردادها ممنوع است ؛ برای مثال ، شروطی که هدف یا اثر آنها این است که در صورت عدم اجرای تعهدات ، حق جبران خسارات مصرف کننده کاهش یابد یا منتفی شود ممنوع هستند.
٢. ناکارآمد بودن ممنوعیت شرط غیرمنصفانه ممنوعیت درج شرط غیر منصفانه در قراردادهای مصرف ، مقدمه لازم برای حمایت از مصرف کنندگان است اما با وجود ضمانت اجرای فعلی، این ممنوعیت کافی نیست ؛ زیرا هدف از ممنوعیت ، در فرض گنجاندن آنها در قرارداد، امکان جبران خسارت است نه پیشگیری.
Council Directive 93/13/EEC of 5 April 1993 on unfair terms in consumer contracts بطلان شرط ، اجرای قرارداد را غیر ممکن میکند، زیرا زیان مذکور تحقق یافته و باید جبران شود.
Innes, Robert, Optimal liability with stochastic harms, judgement-proof injurers, and asymmetric information, International Review of Law and Economics,Vol 19, 1999, https://www.