چکیده:
ارزش و اعتبار «تاریخ بیهقی» به عنوان یک متن ادبی و تاریخی بر کسی پوشیده نیست. در این اثر، «نامهها» از جایگاه ویژهای برخوردار هستند و بررسی آنها با رویکرد میانرشتهای میتواند افقهای تازهای بر روی پژوهشگران بگشاید. از آنجا که امیر مسعود در بافتهای موقعیّتی مختلف، مکاتباتی با افرادی با جایگاههای سیاسی متفاوت داشته؛ تحلیل این گونه مکاتبات به روش علمی، افزون بر آشکار نمودن برخی زوایای پنهان آن، چگونگی بهرهبرداری صاحبان قدرت از امکانات زبانی برای سلطهگری و اهداف سیاسی را نشان میدهد. نظریۀ «کنش گفتار» که نخستین بار توسط «آستین» از فلاسفۀ مکتب آکسفورد مطرح شد و سپس توسط «جان سرل» تکمیل شد؛ به ویژگیهای کارکردیِ پارههای گفتاری کلام تأکید دارد. از این رو، در مقالۀ پیشِ رو، نامههای صادرۀ امیرمسعود که در جلد اوّل کتاب تاریخ بیهقی ذکرشده، با روش توصیفی- تحلیلی ، بر مبنای طبقهبندی سرل، ابتدا به صورت مجزّا و سپس به صوت مقایسهای و در نهایت به صورت کلّی از حیث کنشگفتار بررسی و تحلیل شده است. نتایج حاصل از این پژوهش، گویای تناسب و هماهنگی کاربست هریک از این کنشگفتارها با اهداف امیرمسعود است. چنانکه فراوانی کنش اظهاری در این پیکرۀ زبانی، میتواند نمادی از قدرت وی در کلام باشد. همچنین فراوانی کاربست کنش ترغیبی درچارچوب همین خواسته بوده و البتّه درصد قابل توجّهی از کنش عاطفی به عنوان سومین کنش پرتکرار در یکی از نامهها دیده میشود. کارکرد سایر کنشهای گفتاری در این نامهها در مبحث نتیجهگیری نشان داده شده است.
the value of beihaqi's history as a literary and historical text is not overlooked by anyone. in this work, "letters" are of special interest and analyzing them from different angles and with interdisciplinary approaches can open up new horizons. since amir massoud has written letters to people with different positions, analyzing these letters in a scientific way, in addition to revealing some of its hidden angles, how the owners of power exploited the possibilities; it shows the language of domination and political goals. the "speech action" theory is one of the theories that can be used to analyze any type of text. this theory, first introduced by austin and then completed by searle, emphasizes the functional features of the spoken word tongues. therefore, in the forthcoming study, the letters of the amir massoud issue, which are listed in the first volume of the behaqi history book, are descriptively analyzed based on the searl classification, first separately, then comparative, and eventually the overall form of speech performance is analyzed. according to the results of the research, the frequency of declarative actions, in addition to informing and describing the thoughts of amir massoud and attempting to confirm the truth of his speech show his desires and intentions. also, the frequency of other actions and the causes and purpose of using them are shown in this article. there has also been a great deal of application of persuasive action within the context of this desire and effort, and a significant percentage of emotional action has been used as the third repetitive action in the letter to ghadkhani due to a causal link with ghadkhani, which expresses the sultan's emotional spirit towards his relatives and relatives. . the low usage of accruals also reflects the king's spirit and character, which is not bound by commitment and assurance, although somewhere, amir masoud has given assurances of the data in cases where he has mentioned his positive qualities.
خلاصه ماشینی:
از اين رو، در مقالۀ پيش رو که با روش توصيفي- تحليلي و آماري به بررسي و تحليل نامه هاي صادرة اميرمسعود در جلد اول کتاب تاريخ بيهقي – که شامل نامه هاي ارسال شده به علاء الدوله ، غازي، قدرخان و آلتونتاش است - پرداخته ، در پي پاسخ به اين پرسش ها است که چه نوع کنش گفتارهايي درزبان اميرمسعود نهفته است ؟ کدام يک بيشتر استفاده شده و همچنين انواع و ميزان کاربست کنش هاي گفتاري متن نامه ها تا چه حد با بافت موقعيتي و روح نامه ها متناسب است ؟ نتايج حاصل از اين پژوهش ، گوياي تناسب و هماهنگي کاربست هريک از اين کنش گفتارها با اهداف اميرمسعود است .
بنابراين ، محوريت کار بر نامه هاي امير مسعود در جلد اول که شامل چهار نامۀ مسعود به علاء الدوله ، نامۀ مسعود به غازي، نامه به قدرخان و نامه به آلتونتاش است ، قرار گرفته ودر پي پاسخ به اين پرسش ها است که چه نوع کنش گفتارهايي درزبان اميرمسعود نهفته است ؟ کدام يک بيشتر استفاده شده و همچنين انواع و ميزان کاربست کنش هاي گفتاري متن نامه ها تا چه حد با بافت موقعيتي و روح نامه ها متناسب است ؟ شايان يادآوري است دربررسي پيشينۀ پژوهش هايي نزديک به مقالۀ حاضر، پژوهش هايي هستند که از نظريۀ کنش گفتار در آثاري جز تاريخ بيهقي بهره برده اند که به برخي از آن ها در ادامه اشاره ميشود: - مقالۀ «کنش هاي گفتاري و اهميت آن در تحليل متن » (١٣٨٥) از محمد عموزاده و محمود رمضان زاده .