چکیده:
ضمانت نامه بانکی، به شکل امروزی خود، سندی است که ابتدا در داد و ستد های بین المللی مطرح شده، نضج گرفته و به مرور در نظامهای حقوقی داخلی جا افتاده است ؛ ضمانت نامه های بانکی در محیط تجاری بین الملل، مدافع متعهد له تعهد پایه، یعنی ذی نفع ضمانت نامه، در مقابل ریسک های موجود در محیط تجاری بین الملل من جمله ریسک عدم اجرای تعهد یا اجرای ناقص آن از طرف متعهد، یعنی مضمون عنه ضمانت نامه (اصیل)، است. همانطور که می دانیم در قلمرو فعالیت و عملیات تجاری اسناد و اوراق زیادی جریان دارد، ضمانت نامه های مستقل یکی از این ابزار مهم تجارت بین الملل است که از انواع اعتبار نامه های تجاری به شمار می آید. اعتبار نامه به طور کلی عبارت است از «تعهد یک بانک یا هر شخص دیگر بنا به تقاضای دستور دهنده، مبنی بر اینکه به عنوان صادر کننده، بروات یا سایر مطالبه های ذینفع را به شرط تطبیق آنها با شرایط مقرر در اعتبار پرداخت نماید اعتبار نامه ها بنابه طبیعت نوع و کاربردشان انواعی دارند، از یک دید کلی می توان آنها را به «اعتبار نامه های تجاری» و «اعتبار نامه های تضمینی» و «ضمانت نامه های بانکی» تقسیم نمود.
خلاصه ماشینی:
در این خصوص دو نظریه به این شرح مطرح شده است: نظریه اول: این گروه معتقد هستند اساس و پایه تعهد بانک در صدور ضمانت نامه، ایجاد تضمین برای ذی نفع است که در صورت ورود ضررو زیان ناشی از تخلف متعهد از قرارداد پایه بتواند به راحتی جبران ضرر نماید در صورتی که تخلفی به وقوع نپیوسته باشد ذی نفع نمی تواند وجه ضمان را مطالبه کند، زیرا این با اساس و پایه ایجاد ضمانت نامه سازگاری ندارد.
نظریه دوم: نظر این گروه کاملاً متمایز از گروه اول است، این گروه معتقدند که ضمانت نامه مستقل در تجارت بین الملل سندی است معتبر برای تضمین تعهدات قراردادی افراد و سرعت و سهولت مقتضای این مسئله است که ذی نفع سند تضمینی در دست داشته باشد تا هنگام ورود ضرر و زیان و تخلف از تعهدات قراردادی بتواند به راحتی از آن استفاده کند و ضرر وارد شده را به راحتی جبران کند و نیاز به صرف وقت و هزینه های سنگین و مراجعه به مراجع قضایی نداشته باشد، اگر پرداخت ضمانت نامه به احراز تخلف ضمانت خواه یا مسائل دیگر، مشروط شود با فلسفه وجودی ضمانت نامه ها و اوراق تجاری مغایرت خواهد داشت و عملاً با وجود چنین شرطی این اسناد به اسنادی بی ارزش تبدیل می شود که دلیلی برای استفاده آنها وجود نخواهد داشت.