چکیده:
میخاییل باختین، از معدود اندیشمندان بین رشته ای قرن بیستم حساب می شود که آراء وی حوزه های مختلفی همچون فلسفه، جامعه شناسی، روانشناسی، نقد ادبی و .. را در بر می گیرد. از این بین و در این میان، »نظریه رمان« او و بررسی آن در زمینه خاص جامعه شناسی ادبیات، با تاکید بر مقولات گفت و گو و چندآوایی و نگاهی به سرگذشت فکری و زیست وی، موضوع این مقاله است. نگرش و نظرگاه باختین ساخت دیالکتیکی و چندگانه است. روش پژوهشی به کار رفته در این مقاله، اسنادی-کتابخانه ای و با نگاهی تحلیلی می باشد. از نظر باختین گفتگو صرفا شکلی از مبادله زبانی که میان دو آگاهی یا ذات موجود صورت میگیرد نیست. از دیدگاه وی، گفت گوگرایی مقوم دیدگاهی عام است، »الگویی از جهان« که بر تعامل و به هم پیوستگی مستمر تاکید میکند. عنصر محوری این جهان بینی این است که موجودات مونادهای از قبل بر ساخته نیستند بلکه در و از طریق روابط گفتگویی با سایر چیزها شکل مییابند، فرایندی که مستمر است و پایان و نهایتی غایی ندارد.
خلاصه ماشینی:
بررسی جامعه شناختی زندگی و آراء میخائیل باختین درباره "گفت و گو" و "چندآوایی" در رمان حافظ احمدی 1 تاریخ دریافت: 19/03/1400 تاریخ پذیرش: 26/04/1400 کد مقاله: 36853 چکـیده میخائیل باختین، از معدود اندیشمندان بین رشته ای قرن بیستم حساب می شود که آراء وی حوزههای مختلفی همچون فلسفه، جامعه شناسی، روانشناسی، نقد ادبی و ..
این «منظومه ای» دیدن اندیشه و فکر و آراء باختین، از نکات شایسته ی توجه و اهمیت فراوان است چرا که با تکیه به این اصل، می توان به صراحت اینگونه بیان کرد که بیرون کشیدن صورتی از دیدگاه باختین در خصوص رمان و تلقی آن با حدود و ثغوری مشخص به عنوان نظریه و دیدگاه باختین درباره ی رمان، بدون پرداختن به این سلسله حلقه های منظومه فکری اش و حداقل ارائه ی دور نمایی کلی از آنها، کاری است عبث و ناتمام و ابتر درباره ی نظریه رمان او.
به عبارت دیگر می توان این چنین گفت که: چیزی که تحت عنوان «نظریه ی رمان باختین » می شناسیم صورت نهایی و منتج از فرایندی پژوهشی است که باختین، زندگی خود را وقف کار بر روی آن کرده و در واقع، کل کارهای قبلی وی در زمینه های زبان شناسی، فرازبان شناسی، ادبیات، انتقاد از مکاتب معاصرش در نقد ادبی و ...
دوران کودکی باختین در "اورل" و نوجوانی اش در "ویلنیوس" و "اُدسا" گذشت (تودوروف، 1377، 17) وظیفهی علمآموزی به میخائیل کوچک بر عهدهی معلم سرخانهی آلمانیاش بود و به همین دلیل او از همان ابتدا به دو زبان روسی و آلمانی تسلط یافت.