چکیده:
مفهوم مبارزه با فساد از دو جنبه کلی قابل تفسیر است. گاه با رویکرد نظری ملاحظه میشود که مد نظر نگارندگان است و گاه در حوزه اثباتی، اجرایی و عملی قابل پیگیری است. در حوزه نظری با لحاظ تقنینی شرعی که در قالب نظریههای فقهی به معنای عام و خاص خویش قابل تامل است که از صدر اسلام تاکنون مورد مباحثه و مداقه بوده است و گاه با لحاظ تقنینی وضعی که منبعث از شرع و عرف میباشد که بعضا برخاسته از تجارب حقوقی سایر دول است. در عین حال، اصول کلی مدل مبارزه با فساد در فقه، کتاب و سنت ترسیم شده است و استوانههای آن نیز در حوزه کلامی رنگ و لعاب گرفته به نحوی که آثار آن در فقه تجلی پیدا کرده است، صرف نظر از مبانی، اصول و ادله نقلی و کلامی و عقلی مدل مبارزه، در فقه از باب طهارات مدل مبارزه ترسیم شده است و تا پایان دیات متناسب با مقتضای خویش و در چهارچوب اصول و کلیات استمرار و استقرار پیدا کرده است. بر همین مبنا، جمهوری اسلامی ایران نیز با رویکردی جامع گرایانه به مسائل و احکام اسلامی خاصه با ایجاد آمبودزمان برای مبارزه با فساد توانسته، ضمن مبارزه با فساد موجبات حکمرانی خوب را فراهم سازد. در این نوشتار با رویکردی توصیفی و تحلیلی شیوههای مبارزه با فساد در حقوق موضوعه ایران با رویکرد نظام ملی درستکاری مورد ارزیابی قرار گرفته است که امروزه در جامعه جهانی، در زمینه شناسایی مشکل فساد مورد تاکید میباشد.
The concept of anti-corruption can be interpreted in two general ways. Sometimes it is considered with a theoretical approach, which is considered by the authors, and sometimes it can be pursued in the field of positivity, practice and practice. In the theoretical field, in terms of Shari'a legislation, which can be considered in the form of jurisprudential theories in its general and specific meaning, which has been discussed and studied since the beginning of Islam, and sometimes in terms of legislation, a situation that originates from Sharia and custom and sometimes arises. It is also from the legal experiences of other states. The general principles of the anti-corruption model are drawn in jurisprudence, books and traditions, and its cylinders are painted and glazed in the theological field in such a way that its effects are manifested in jurisprudence, regardless of the principles, principles and narrative and theological arguments. And the rationality of the model of struggle has been drawn in jurisprudence regarding the purifications of the model of struggle and has been established and established until the end of Diyat in accordance with its requirements and within the framework of principles and generalities. However, the Islamic Republic of Iran, with its holistic approach to Islamic issues and rulings, especially by creating an environment to fight corruption, has been able to provide good governance while fighting corruption. In this article, with a descriptive and analytical approach,
خلاصه ماشینی:
در این نوشتار با رویکردی توصیفی و تحلیلی شیوه هـای مبـارزه بـا فساد در حقوق موضوعه ایران با رویکرد نظام ملی درستکاری مورد ارزیابی قرار گرفته اسـت کـه امـروزه در جامعه جهانی، در زمینه شناسایی مشکل فساد مورد تاکید میباشد.
53 در عین حال ، نوع نگرش فقهای امامیه به حکومت ، حاکمان و کارگزاران در تعامل بـا مـردم ، مسـؤولیت پذیری، امانتداری، وظیفه شناسی، امر به معروف و نهی از منکر، برای احقاق حقوق مردم میباشد، ایـن مهـم زمانی به وجود میآید که حاکمان با اصلاح ساختارها و روش ها، اصلاح مدیران و کارگزاران ، نظـارت و پـی گیری همه جانبه امور، اطلاع رسانی و کسب اطلاعات از عملکرد مسـؤولان ذی ربـط ، شـفافیت ، مسـؤولیت متقابل حاکم و مردم ، اصلاح ساختار قدرت در جامعه اسلامی، بـه کـارگیری عناصـر شایسـته و باکفایـت بـه اجرای عدل و قسط و مبارزه با ظلم و فساد و فتنه و توطئه ، ریشه کن کـردن فسـاد در جامعـه ، پیشـگیری از توسعه فساد، مبارزه با جریان فساد دست یابند(عمید زنجانی، موسی زاده ، ١٣٨٩: ٦٦).
به ایجاد و الزام آن به ترک برای مبارزه ارائه طریق بوده است و جلوه های این قاعـده در لسان فقه نگاران و آثار آن ها پدیدار است ، پیش از آن که به نمونه هایی از آن اشاره شود ضروری اسـت گفتـه شود چهره مبارزه با فساد در حکم وضعی همچون بطلان و ضمانت در حوزه عبادات و معاملات مثـل اقامـه صلاه در مکان غصبی و بطلان معامله صبی و جنون و حکم تکلیفی حرمت و کراهت و بـه تبـع آن مجـازات خود را نشان داده است .